Wandelenderwijs: Op de Via Claudia Augusta met een gedicht
De Via Claudia Augusta is een oude Romeinse weg, die Duitsland via Oostenrijk verbindt met Italië. Rond het jaar 0 van onze jaartelling begon keizer Augustus (27 v.Chr. tot 14 n.Chr.) met de aanleg van deze weg voor handelslieden en soldaten. Keizer Claudius (41 tot 54 n.Chr.) voltooide de weg over de Alpen. Door de eeuwen heen ontwikkelde de weg zich tot een belangrijke route tussen Noord- en Zuid-Europa. Sinds enkele decennia is deze historische route ook ontsloten als aantrekkelijke wandelweg.
Tekst en beeld: Aat van der Harst | www.verhalenonderweg.nl
Rome is nog ver
Het is een paar jaar geleden. Ik ben op weg naar Rome en heb via de Rijn, het Odenwald en de Romantische Strasse de Oostenrijkse grens bereikt. Vanaf hier zal ik de Via Claudia Augusta gaan volgen, de oude Romeinse weg naar de eeuwige stad. Rome is nog ver. In mijn rugzak zit een A4’tje met een gedicht dat ik vlak voor mijn vertrek van een vriend kreeg. Op een oude Romeinse weg pak ik dit papier er weer eens bij. Het is een Grieks gedicht over de terugkeer van de legendarische Odysseus naar zijn thuis op Ithaka. Zijn reis duurde twintig jaar. De Griekse dichter Kavafis (1863-1933) beschrijft in zijn gedicht Ithaka, dat het gaat om de reis zelf en niet om de aankomst of de thuiskomst. De weg maakt je wijzer.
Ithaka (door: K.P. Kavafis)
Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka
wens dat de weg dan lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.
De Kyklopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon behoef je niet te vrezen,
hen zul je niet ontmoeten op je weg
wanneer je denken hoog blijft, en verfijnd
de emotie die je hart en lijf beroert.
De Kyklopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon zul je niet treffen
wanneer je ze niet in eigen geest meedraagt,
wanneer je geest hun niet gestalte voor je geeft.
Meer weten over Wandelmagazine? Klik hier!
Lange weg
De weg is nog lang en ook op stille wegen door de Alpen en de Apennijnen hoef ik straks niet bang te zijn. Angst draag ik alleen mee in mijn eigen geest. Ook als er wolven of wilde honden op mijn pad komen, als er onweer is of als ik een groep bosarbeiders met bijlen nader: ik hoef Poseidon niet te vrezen. Als ik mij thuis, vóór de tocht, voorstelde wat mij onderweg allemaal kon overkomen, dan besloot ik soms bijna om niet te gaan. Onderweg overheerst het vertrouwen dat het wel goed zal komen
Wens dat de weg dan lang mag zijn.
Dat er veel zomermorgens zullen komen
waarop je, met grote vreugde en genot
zult binnenvaren in onbekende havens,
pleisteren in Phoenicische handelssteden
om daar aantrekkelijke dingen aan te schaffen
van parelmoer, koraal, barnsteen en ebbehout,
ook opwindende geurstoffen van alle soorten,
opwindende geurstoffen zoveel je krijgen kunt;
dat je talrijke steden in Egypte aan zult doen
om veel, heel veel te leren van de wijzen.
Leren van de wijzen op mijn weg
Onderweg mag ik genieten van schoonheid die de weg mij biedt. Ik mag kijken naar de natuur, frisse berglucht opsnuiven, vogels horen, proeven van plaatselijke wijnen en de wind door mijn haren voelen. Mooie dingen aanschaffen, zoals de dichter Kavafis aanraadt, is minder handig. Mijn rugzak is zwaar genoeg, maar schoonheid ervaren zonder haar te bezitten is misschien nog mooier. En onderweg wil ik graag leren van de wijzen. Ik kom er een tegen in de gedaante van een oudere Oostenrijkse boer met een doorgroefd gelaat, die me vertelt over de geschiedenis van de streek.
Houd Ithaka wel altijd in gedachten.
Daar aan te komen is je doel.
Maar overhaast je reis in geen geval.
’t Is beter dat die vele jaren duurt,
zodat je als oude man pas bij het eiland
het anker uitwerpt, rijk aan wat je onderweg verwierf,
zonder te hopen dat Ithaka je rijkdom schenken zal.
Ithaka gaf je de mooie reis.
Was het er niet, dan was je nooit vertrokken,
verder heeft het je niets te bieden meer.
En vind je het er wat pover, Ithaka bedroog je niet.
Zo wijs geworden, met zoveel ervaring, zul je al
begrepen hebben wat Ithaka’s beduiden.
De eindbestemming
Soms lijkt de weg zo lang, dat ik er hevig naar verlang nu al aan te komen op de eindbestemming. Voor Odysseus was dat Ithaka, voor mij is het Rome. Toch duurt dit gevoel maar kort. “Het is beter dat de weg vele jaren duurt,” bezingt Kavafis. Ik hoef me niet te haasten, ik mag genieten van de weg en ik mag soms omwegen maken. “Ithaka geeft me de reis, maar heeft mij verder niets te bieden,” dicht Kavafis. Is dat zo? Gaat het inderdaad om de reis en veel minder om het doel? Ik wandel de Italiaanse grens over en besef dat alles wat ik bij Kavafis over de echte reis lees, ook geldt voor de levensweg. Ik mag vol vertrouwen mijn weg gaan.
Meer informatie
- Het gedicht Ithaka van K.P. Kavafis is vertaald uit het Grieks door Hans Warren en Mario Molengraaf
- De Via Claudia Augusta loopt van Landsberg in Duitsland naar de rivier de Po in Italië en is totaal 580 kilometer. De Duitse Paperback Fernwanderweg Via Claudia Augusta. Auf den Spuren der Römer über die Alpen verscheen bij uitgeverij Esterbauer in 2017
Over de auteur
Aat van der Harst wandelde van huis naar Spanje en naar Italië. Hij is wandelcoach en begeleidt mensen met levensvragen in beweging. Over zijn wandelingen maakte hij de vertelvoorstelling “Ontmoetingen Onderweg”. Samen met zangeres Marianne van der Post treedt hij op in verteltheatertjes. Hij is schrijver van inspiratieboek Wandel je wijzer. Meer informatie via: www.verhalenonderweg.nl ; avdharst@verhalenonderweg.nl