Via de la Plata: een pelgrimsroute in Spanje
Op zoek naar een alternatieve pelgrimsroute naar Santiago de Compostella? Dan is de Via de la Plata iets voor jou! Via deze ‘geplaveide weg’ wandel je vanuit het zuiden naar Santiago, met Sevilla als startpunt. Een tocht van zo’n duizend kilometer, waarbij de sporen van het Romeinse verleden alom aanwezig zijn. Toegegeven: het kan onderweg behoorlijk warm worden, maar het landschap en cultuurhistorisch erfgoed maken deze tocht de moeite meer dan waard!
Tekst & beeld: Hans Plas | www.oranginas.nl
Pelgrims hadden vanaf de middeleeuwen een breed scala aan motieven voor hun bedevaart. Uit devotie, om vergiffenis van zonden te verkrijgen, voor het ontvangen van een aflaat, om een belofte na te komen, om boetedoening te doen, uit pure bezieling, een heiligdom te willen bezoeken, uit dankzegging of om tot verdieping en bezinning te komen. Hierdoor bepaalden ze hun te lopen route vooral door “de kortste weg”. Dus als een inwoner uit Sevilla, Zuid-Spanje, het nodig vond – of verplicht werd? – om vergiffenis van zijn zonden te vragen bij het graf van de heilige Sint Jacobus in Santiago de Compostella dan viel een route door het fraaie natuurpark Sierra de Andújar bij voorbaat al af. Veel te veel omlopen! Zijn pelgrimage stond toen immers niet in het teken van genieten van de mooie natuur in deze Sierra of van het bevredigen van de zucht naar avontuur. In plaats daarvan haf hij meer religieuze motieven, zoals lijden en boete doen… afzien, zeg maar. En we kunnen ons hier na het lopen van slechts een paar etappes van de Via de la Plata, wel iets bij voorstellen.
Via de la Plata
De route, van zuid naar noord, is ongeveer 1.000 kilometer lang. Een langere pelgrimsroute kun je in Spanje niet lopen. Ooit liep hier een Romeinse weg die in Astorga eindigde. Om in Santiago de Compostella te komen stap je in Astorga over op de Camino Francés. Deze route brengt je vervolgens in 250 kilometer bij je eindbestemming.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, betekent “plata” hiet niet ‘zilver’. In plaats daarvan is het een verbastering van het Moorse voor “verharde weg.” De Moren hebben het Iberisch schiereiland eeuwenlang bezet tijdens de middeleeuwen.
De Via doet op zijn weg meerdere steden en dorpen aan die tot de top van het Spaanse culturele erfgoed behoren: Zafra, Mérida, Cáceres, Salamanca, Zamora, Oviedo en Astorga, om er een paar te noemen. Wij besloten om in Salamanca te starten met onze wandeltocht.
Salamanca
Vanaf het vliegveld van Madrid (Madrid Barajas) is het nog ruim 2 uur met de bus naar Salamanca.
In deze Renaissance-stad tref je diverse gebouwen en tradities aan die tot de top van het Spaanse culturele erfgoed behoren, zoals het centrale plein: Plaza Mayor. Met haar barokke zandstenen gebouwen en arcades, sfeervol verlicht. Of de Semana Santa, de heilige week voor Pasen. Met haar processies met veel wierook, muziek, trommels, bellen, passietaferelen, beeldengroepen en veel emoties. Een spektakel dat je een keer gezien moet hebben.
De wandelroute
Eenmaal buiten de stadsgrenzen van Salamanca kom je op de Meseta, Spanjes hoogvlakte met eindeloze gele graanvelden. De Noordoostpolder is er heuvelachtig bij. “Een landschap als een tafelblad: hoog en vlak.” Waar het ‘s zomers zeer heet kan worden.
Op onze website hebben we deze foto van een schilderij van Angeles Nieto geplaatst: Tarde en la Meseta, ’s middags op de Meseta. Een schilderij dat volgens ons bijzonder fraai de gevoelstoestand van een wandelaar op deze dunbevolkte, droge, gele graanvlaktes met rode paden en slaperige dorpjes weergeeft.
De Via de la Plata gaat hier verder over rode stoffige zandpaden die tot de horizon reiken. Na het nodige afzien bereik je de eerste wijngaarden in het gebied ten zuiden van de Douro, de rivier die bij Porto (Portugal) in zee stroomt. Toch een mooi vooruitzicht voor een dorstige pelgrim.
Zamora
Vanuit hier loop je Zamora binnen via de Puente de Piedra, voltooid aan het begin van de dertiende eeuw. Jawel: over het water(!), van de Douro rivier. Zamora was tijdens de Romeinse overheersing een belangrijke plaats. Er zijn nog veel tastbare herinneringen aan die tijd te bewonderen. Maar als wandelaar heb je, na de etappes door de Meseta, vooral behoefte aan mensen om je heen en aan levendigheid. Wie weet hoeveel pelgrims uit Sevilla hier aangekomen al dachten: “die aflaat hebben we nu toch al wel verdiend zeker!”
Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!
Om vervolgens, de volgende dag, de Meseta weer in te duiken. Je gaat er na een tijdje toch stiekem van houden. Hoewel beide routes totaal niet te vergelijken zijn, had ik dat ook bij het Noaberpad. Op de eerst etappe vanuit Nieuweschans, om precies te zijn. Hier liep ik door de kleiakkers en bietenvelden. Na verloop van tijd ga je houden van de uitgestrektheid, van de “leegte”, van de imponerende oneindige landschappen en dringt er iets van een besef tot je door dat je eigen belangrijkheid best wat minder kan. Of zoiets.
Tabara via Montamarta
De heuvels komen in zicht. De dorpjes doen denken aan de Spaghettiwestern, waar een poor lonesome cowboy met vertraging bij ondergaande zon binnenloopt.
We komen langs de ruïnes van de imposante burcht van de ridders van de Orde van Santiago. Deze ridderorde bewaakte in vroegere tijden de overgang van de Rio Elsa. En volgens de overlevering beschermden ze ook de pelgrims. Overigens: de ridders van deze orde hoefden niet de gelofte van kuisheid af te leggen. Op alles zijn weer uitzonderingen gemaakt. Toen ook al.
Nog een etappe verder en je arriveert bij de Iglesia de Santa María de Tábara. Een Romeinse kerk uit de tiende eeuw. Maar gelukkig had Tabara ook een café.
Algemene routetips
- De route is redelijk bewegwijzerd. Gele strepen of de bekende Jacobsschelp. Er zijn vele langgerekte rechttoe rechtaan stukken.
- Probeer van tevoren je onderdak te regelen. Of boek een arrangement bij een reisbureau (aanbevolen).
- “La acampada libre” – vrij kamperen – is verboden. De boetes zouden niet mals zijn. Meer weten we er ook niet van.
Het zal duidelijk zijn geworden uit het verslag: neem voldoende water mee en voldoende te eten. En bescherm jezelf onderweg goed tegen de zon.