Het Baltische Kustpad: Litouwse natuur met een Hollands gevoel
In het uiterste zuidwesten van Litouwen sta je oog in oog met de Russische grenswacht van de enclave Kaliningrad. Spannend in deze woelige tijden zou je zeggen, maar de overweldigende riviernatuur van de Nemunas delta en de Koerse strandwal brengen je al snel in heel andere sferen.
Tekst en foto’s: Hans Farjon
In vier dagen liep ik 85 kilometer over een deel van het goed gemarkeerde Baltische kustpad. Ik begon op Rusne eiland met uitgestrekte rietmoerassen en idyllische poldertjes en eindigde in het kleurrijke dorpje Pervalka op de Koerse Schoorwal. Ik was graag verder doorgelopen, naar het eindstation Riga bijvoorbeeld, maar de tijd ontbrak.
Vertrouwde landschappen
Voor Nederlanders oogt het landschap vertrouwd, met brede rivieren die traag door oneindig laagland stromen, de blonde toppen der duinen en de Koerse Haf als een soort Waddenzee, zij het zonder getij. Dus waarom zou je juist in dit deel van Litouwen gaan wandelen? Nou, je gaat er terug naar vroeger tijden met graslanden vol echte koekoeksbloemen en overal veldleeuweriken om je heen, rietvelden die “karekarekiet-kiet” naar je roepen, gegarandeerd een zeearend per dag en een goeie kans op een eland. Wat Litouwen verder nog toevoegt zijn schitterende dorpjes vol schattige houten huizen, zoals Nida en Rusne. En dan zijn er ook nog de unieke actieve duinen die de het water van de Koerse Haf in “lopen” en genoeg gezellige cafés en restaurants waar je heerlijke koude bietensoep kunt eten.
Elanden spotten
Op de oprit van de oude brug naar het eiland Rusne zit Loreta in de avondzon, een vrouw van een jaar of zestig. “Wat is die groene boei midden in de rivier?” vraag ik haar. “Oh, daar achter moet je niet gaan zwemmen, dan nemen de Russen je te grazen en verdwijn je 14 dagen in de bak.” Ik zie de wachttoren boven de wilgen uitsteken. Het contrast met rust van het dorpje omarmd door riviertakken is groot. De vele houten huizen en het vrolijke geklepper van de vele ooievaars stralen een grote rust uit. “Maken jullie je niet ongerust?” vraag ik Boris die samen met mij op zoek gaat naar een eland. “Wij zijn paraat”, glundert hij en laat me zijn nachtkijker zien. ”Die hoort bij mijn uitrusting als verkenner in het Litouwse vrijwilligersleger.” Een mooie aanwinst. Dat blijkt als we even later dankzij de infraroodstralen van zijn kijker een jonge eland spotten.
Rust, ruimte en natuur
De etappe van het stadje Šilute naar het gehucht Veinte biedt louter rust, ruimte en natuur. Ik loop over een vlonder door het zeiknatte Aukštumalos hoogveen, over een dijk waar het fluitenkruid tot aan mijn oksels reikt en langs de vrolijke huisjes van Mingé, het Giethoorn van het oosten. En dan al die dieren die je tegenkomt. Binnen een kilometer sta ik oog in oog met reeën, wilde zwijnen en kraanvogels. Bij visvijvers leer ik dat de zeearend niet zo schuw is als sommige Nederlanders beweren. Zelfs kanonschoten verjagen de imposante roofvogelsmet hun rustige vleugelslag niet. Zo is vogelen een makkie.
Het Koerse Haf
Een veerbootje brengt me in een uur van Veinte over het brede water van het Koerse Haf naar Nida. Deze binnenzee is door een honderd kilometerlange strandwal afgesneden van de Oostzee. In de ochtendzon liggen kale duinen te schitteren tussen donkere sparrenbossen. Vlak voor we het kleurige vissershaventje binnen lopen, is duidelijk te zien dat het duinzand zich in het water van het Haf stort”. “Dit is de enige plek in Noordwest-Europa waar duinen de zee inwandelen”, vertelt Renata enthousiast. “Het kost wel wat moeite want in het verleden zijn hier dennen geplant om de duinen vast te leggen. Er waren in de 18de eeuw verschillende dorpen onder het duinzand verdwenen.” Nu probeert de beheerder van het nationaal park om het zand weer te laten stuiven. Dat gaat vooral goed in de grensstrook met Rusland. “Daar mag niemand komen, zelfs wij niet. Dat houden Russen wel voor ons in de gaten.”
Volgende jaar lees je meer over deze wandeltocht in Wandelmagazine. Voor praktische informatie, zie de website Avontuurlijk Wandelen.