Wandelenderwijs: Lopen vanaf een museum; natuurfotografie in Apeldoorn
In museum CODA in Apeldoorn is momenteel een tentoonstelling van het werk van Richard Tepe (1864-1952) een van de eerste natuurfotografen van Nederland. Hij fotografeerde in de natuur ten westen van Apeldoorn en met name in Berg en Bos. Ik bezocht het museum en wandelde langs plekken waar Tepe zijn foto’s maakte.
Tekst: Aat van der Harst | avdharst@verhalenonderweg.nl
Foto’s: Ter beschikking gesteld door het CODA-museum te Apeldoorn
Weg van het museum
Ik houd ervan om natuur en cultuur, wandelen en museumbezoeken met elkaar te verbinden. In het boekje 25 zondagen wandelen en museum worden mooie voorstellen gedaan om musea te bezoeken en in de buurt te wandelen. Zo lees ik over een wandeltocht bij Beesterzwaag, die je mooi kunt combineren met een bezoek aan Museum Dr8888 (te Drachten). Ook een wandeling door Den Haag in combinatie met een bezoek aan museum Voorlinden behoort tot de mogelijkheden. Het brengt me op een eigen idee, los van het boek: in de krant las ik over een tentoonstelling van natuurfotograaf Richard Tepe in Apeldoorn. Ik wil die bezoeken en vervolgens een flink stuk wandelen bij Apeldoorn.
Inside the outsite, pioniers in fotografie heet de expositie in museum CODA. Het is een prachtig glazen gebouw in het centrum van de stad. Binnen is de blikvanger een grote bosfoto van Richard Tepe. Aan het eind van de negentiende eeuw begon hij het landschap rond Apeldoorn te fotograferen. In die tijd was er voor het eerst aandacht voor natuurbescherming in Nederland en zijn foto’s leverden daar een bijdrage aan. Ze kwamen bijvoorbeeld te staan in de boeken van natuurbeschermer Jac P.Thijse (1865-1945). De hele collectie is nu in handen van het Nederlands Fotomuseum. Ik sta stil voor de foto: Paartje lepelaars met jongen op het Naardermeer, 26 mei 1905, uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum. Ik realiseer me dat dit een foto is die meer dan honderd jaar geleden is genomen.
Moderne beelden
Na de foto’s van Tepe bekijk ik het werk van hedendaagse kunstenaars en fotografen die door hem geïnspireerd zijn. In de foto Auf dem See in de serie Wald van Erwin Olaf speelt de natuur ook de hoofdrol. Olaf zelf daarover: “De onverschillige kracht van de natuur, de arrogantie van de mens jegens diezelfde natuur en de eindeloze behoefte aan verplaatsingen, met de enorme gevolgen daarvan, zijn het thema van deze serie”. Ik sta een tijdje in stilte voor de foto van een bergmeer in de mist met drie mysterieuze staande personen.
Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!
Even verderop in de tentoonstelling zie ik foto’s van andere moderne natuurfotografen. Ellen Kooi richtte in opdracht van CODA haar camera op de natuur ten westen van Apeldoorn, waar Tepe vroeger ook veel fotografeerde. In haar fotoserie zien we mensen die opgaan in het Veluwse landschap met hoge bomen en sprengen. Het zijn poëtische beelden, waarin de afgebeelde personen naar verstilling lijken te zoeken. Dat is ook mooi in de bovenstaande foto te zien. Een kwartier lang kijk ik vervolgens geboeid naar de diaserie Flipping the Bird van Jaap Scheeren. Het is het aangrijpende verhaal van een vrouw die opnieuw contact wil maken met de natuur in een afwisselend duinlandschap
Tour de Tepe
Bij de uitgang van het museum krijg ik een kaart met een wandel- en een fietsroute onder de naam ‘Tour de Tepe’. Deze tour blijkt echter vooral een fietstocht te zijn, die leidt door park Berg en Bos, waar de fotograaf veel vertoefde. Eenmaal in het park stap ik over op het Maarten van Rossumpad met de wit-rode markeringen . Ik had thuis al besloten om na het museum de etappe van 16 kilometer van Apeldoorn naar Beekbergen te gaan wandelen.
Door alle indrukken in het museum, kijk ik onderweg beter dan anders. Op de wandeling naar Beekbergen geniet ik van de natuur, net zoals fotografen dat al vanaf het einde van de negentiende eeuw hier deden. Ze wijzen me de weg naar een nog intensere natuurbeleving. De combinatie van natuur en cultuur is een mooie voor wandelaars. Ik wandel over landgoed Bruggelen met grove dennen en douglassparren en dan weer langs stukjes stuifzand , omzoomd door berken. Overal in het land zijn boeiende musea dichtbij natuurgebieden te vinden. Het is goed om ze met elkaar te combineren op je dagtochten door Nederland. De beschreven expositie in Apeldoorn is nog te bezoeken tot 25 september 2022, dus wie wil moet snel zijn.
Info:
- 25 zondagen, wandelen en museum, Ellie Brik, Rotterdam 2022
- Weg van het museum, Hans Wassink, 2019 ( tijdelijk uitverkocht)
- Maarten van Rossumpad, LAW 4, Den Bosch-Ommen v.v., NIVON-boekje 2018 ( Etappe 13 Apeldoorn- Beekbergen is 16 km)
- www.coda-apeldoorn.nl : Inside the outside is een overzichtelijke handout, verkrijgbaar bij de kassa van het museum
Over de auteur
Aat van der Harst wandelde van huis naar Spanje en naar Italië. Hij is wandelcoach en begeleidt mensen met levensvragen in beweging. Over zijn wandelingen maakte hij de vertelvoorstelling “Ontmoetingen Onderweg”. Samen met zangeres Marianne van der Post treedt hij op in verteltheatertjes. Hij is schrijver van inspiratieboek Wandel je wijzer. Meer informatie via: www.verhalenonderweg.nl ; avdharst@verhalenonderweg.nl