Wandelenderwijs: Dwars door de Duitse Hanzesteden Lübeck en Wismar

Dit jaar is het Hanzejaar en krijgen de Nederlandse Hanzesteden extra aandacht. Van de 12^de tot de 16^de eeuw werkten Nederlandse en Duitse steden in dit handelsverbond samen om handel te drijven met Scandinavië en het Oostzeegebied. Het is boeiend om ook eens Duitse Hanzesteden te gaan bezoeken. Deze steden maakten gebruik van handelscontracten volgens het Lübecker recht, wat destijds aangaf dat ze tot de voornaamste steden van Europa behoorden. Ik ga dus eerst Lübeck bezoeken en vervolgens ook Wismar.

Tekst en foto’s: Aat van der Harst | www.verhalenonderweg.nl

Hofjes door de hele stad Lübeck heen

Mijn wandeling in Lübeck begint bij de Holstentor, een stadspoort uit de 15^de eeuw en een voorbeeld van de middeleeuwse Baksteengotiek, een stijl die ik ook verder deze week veel zal tegenkomen. De poort herinnert aan de tijd dat de stad ‘s nachts werd afgesloten om zo vijandige aanvallen af te weren. Ernaast is het bureau met toeristeninformatie en hier krijg ik een handzaam kaartje met een stadswandeling. “Neem vooral een kijkje in de gangetjes en hofjes”, zegt de vriendelijke dame achter de balie. Dit blijkt een gouden tip te zijn, want anders waren ze me nauwelijks opgevallen. Tussen de huizen lopen smalle gangen naar achtertuinen van huizen en hofjes. Deze zijn veel kleiner en nog bloemrijker dan de Nederlandse hofjes in bijvoorbeeld Haarlem. Ik zal er vele bezoeken vandaag. 

Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!

Mijn eerste langere stop is in de Dom. Bij het bombardement van 1942 is verloren gegaan, waaronder het befaamde orgel waarop Buxtehude en Bach nog gespeeld hebben. De afgelopen jaren is de kerk prachtig nieuw opgebouwd en een bezienswaardigheid is de kansel. Door schilderachtige stegen en langs een oude synagoge bereik ik het Willy Brandt Museum, dat vrij toegankelijk is. Het is een eerbetoon aan de bekende politicus die hier opgroeide. Verschillende zalen geven inzicht in de diverse fases van zijn leven. Vóór de Tweede Wereldoorlog schrijft hij artikelen en pleit voor een ander en menselijker Duitsland. Zodoende moet hij vluchten als de oorlog begint. Na jaren in Zweden keert Brandt terug en wordt hij burgemeester van Berlijn. Later zet hij zich als minister van buitenlandse zaken en bondskanselier in voor vrede en gerechtigheid in Europa. Hij krijgt de Nobelprijs voor de vrede. Onder de indruk verlaat ik het museum.

Oud koopmanshuis in Lübeck

Naast de Burgpoort staat het Hanzemuseum, dat helemaal gewijd is aan de geschiedenis van Hanzesteden. De route buigt daaraf naar de rivier de Trave. Hier varen veel boten met toeristen. Vervolgens leidt de weg naar het Buddenbrookhuis. De dikke roman Buddenbrooks van de schrijver Thomas Mann (1875-1955) beschrijft de bloei en langzame neergang van een koopmansfamilie over vier generaties in de 19^de eeuw.

Thomas Mann krijgt voor deze roman in 1929 de Nobelprijs voor literatuur. Het huis in de Mengstrasse, waar Mann het boek laat spelen, staat in de steigers. Ik lees dat het museum in dit prachtige pand tijdelijk gesloten is. Helaas kan ik dus niet binnen een kijkje nemen. Wel word ik daar verwezen naar Museum Behnhaus met meer informatie over de familie Mann en hun band met Lübeck. Via de Sankt Petri Kirche bereik ik het einde van de stadswandeling bij de Holstenpoort.

Baksteengotiek in Wismar

Ik heb de smaak van Duitse Hanzesteden nu te pakken en reis verder naar de stad Wismar, waarvan de historische binnenstad op de UNESCO -Werelderfgoedlijst staat. Het ligt 75 kilometer ten oosten van Lübeck, wat neerkomt op ruim een uur met de trein. Ook hier ga ik eerst weer naar het toerismebureau en haal er een plattegrond op.

De stadswandeling begint op het centrale marktplein. In het midden staat de Wismarer Wasserkunst. Het is een soort overdekte waterbron, die in 1602 gebouwd werd door de Nederlander Philip Brandin. Aan de overkant van het plein kom ik bij het gebouw Alter Schwede, in 1380 gebouwd van de inmiddels vertrouwde rode baksteen. Dit herenhuis werd in de 19^de eeuw een stadsherberg en is nu nog altijd een restaurant.

Even verderop kom ik bij de Nicolaikerk, de kerk van de vissers en zeelieden, een hoogtepunt van de Noord-Europese Baksteengotiek. De meeste poorten van Wismar zijn afgebroken, maar vlak bij de haven staat er nog een exemplaar overeind, ook weer opgetrokken uit rode baksteen. Door de poort bereik ik de haven met veel viskraampjes. Er wordt gewaarschuwd voor zeemeeuwen die het op het broodje met gebakken vis in de hand van toeristen gemunt hebben. De oude scheepvaartgebouwen worden omgebouwd tot luxe appartementen en hotels, zo zie ik vanaf mijn bankje aan het water. Het was een boeiend bezoek aan twee oude handelssteden.

Info:

-De stadsplattegronden haalde ik bij het Tourismusbüro in Lübeck en in Wismar

-Lübeck ligt op 350 kilometer vanaf Groningen; Wismar ligt 75 kilometer verder

-Voor wie ook verder steden daar in de buurt wil zien: De voormalige DDR-steden Rostock, Stralsund en Schwerin zijn zeer de moeite waard. Schwerin heeft een prachtige oud kasteel.

Over de auteur

Aat van der Harst wandelde van huis naar Spanje en naar Italië. Hij begeleidt mensen met levensvragen in beweging. Naast wandelcoach is hij verhalenverteller. Aat onderzoekt met name de stad als inspirerend wandelgebied en schrijft en vertelt daarover. Hij is schrijver van het boek Wandel je wijzer, stad en natuur als coach.  Meer informatie via: www.verhalenonderweg.nl ; avdharst@verhalenonderweg.nl

Bekijk ook deze items