In deze reeks blogs onder de titel Samenlopen staat naast de wandeling steeds ook de medewandelaar centraal. Ik ervaar wat de meerwaarde is van een wandelaar naast me. Iemand die zijn of haar stad laat zien en me leidt naar bijzondere plekken. Vooraf vraag ik hem/haar om plaatsen te bedenken die betekenisvol zijn. We zullen onderweg geregeld stilstaan bij wat we zien en beleven. Deze keer wandel ik samen met adviseur en schrijver Hartger Wassink door zijn Nijmegen. Van onze tocht maakten we ook een podcast (onderaan te beluisteren), die eerder werd uitgezonden op Golfbreker Radio.
Tekst & beeld: Aat van der Harst | www.verhalenonderweg.nl
Bos op de Duitse grens
We hebben afgesproken op een open plek aan de rand van de stad, waar Nijmegen overgaat in de gemeente Groesbeek. Hartger wijst naar het oosten, waar het Ketelwald ligt, een oerbosgebied dat zich uitstrekt tot in Duitsland. Je kunt hier lopen tot aan het Duitse stadje Kleve (of ‘Kleef’ in het Nederlands), dertig kilometer verderop. We kijken ook uit op de Heilige Landstichting. Als we ons omkeren zien we sportvelden. Op zaterdagmorgen is Hartger hier scheidsrechter bij jeugdteams van voetbalvereniging Orion. Hij vindt het mooi om jongeren optimaal van hun sport te laten genieten. We kijken naar jonge voetballers in fleurige oranje shirts, die juichen als er gescoord wordt.
Om de voetbalvelden heen lopen we naar park Brakkenstein. We blijven stilstaan bij een rotspartij, het Alpinium, in de Hortus Botanicus. Hartger koos ooit Nijmegen als studiestad vanwege de hoge bomen die hij er zag op een open dag van de universiteit. Een heel andere aanblik dan de uitgestrekte polder rond Dronten, waar hij tot dan toe gewoond had. Nog steeds vindt hij het heel fijn wonen in Nijmegen, stad aan de rivier. “Het is de noordelijkste zuidelijke stad van ons land”, vertelt hij, “uitbundiger en royaler dan steden ten noorden van de rivieren”.
Margarinefabrikant
Vanuit het park komen we bij de universiteitsbibliotheek en het Erasmusgebouw, een van de hoogste gebouwen van de stad. We lopen weer een park in naar een wit huis met gekleurde luiken, Huize Oud-Heijendaal. Hier woonde de familie Jurgens, die rijk werd met de fabricage van margarine. Omdat er in ons land geen katholieke universiteit was, schonken zij dit landgoed voor de bouw van de Radboud Universiteit. Ernaast zit ook de Hogeschool Arnhem Nijmegen en ROC Nijmegen. Het is een echte onderwijswijk, met veel grote gebouwen met diverse bouwstijlen.
Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!
We komen bij de oudere studentenflat Hoogeveldt, waar Hartger in 1989 als 18-jarige kwam wonen. Hij wijst me het zogenoemde Limburgpaadje. Hier wandelden Limburgse studenten elke vrijdagmiddag naar station Heijendaal om de trein terug naar Roermond te nemen. Nog steeds studeren hier veel jongeren uit Limburg en uit de Achterhoek.
Sportstad Nijmegen
Na het oversteken van de Groenewoudseweg zien een wit gebouw. Het is het eeuwenoude café (nu restaurant) Groenewoud, waar vroeger postkoetsen stopten richting Duitsland. Het werd in 1763 door boswachter Frans Stevens als woonhuis gebouwd en is al eeuwen een begrip in Nijmegen en omstreken. Erachter lag honderd jaar geleden een wielerbaan. Wielervereniging Groenewoud bestaat nog steeds en Hartger zit er in het bestuur en organiseert wedstrijden en toertochten voor de meer dan vierhonderd leden.
Overal rond Nijmegen zijn mooie fiets- en wandelroutes in heel afwisselende en golvende natuur. Ook de route van de bekende Zevenheuvelenloop komt door deze wijk Groenewoud. Binnenkort is de hele stad weer in de ban van de Vierdaagse. Nijmegen is ook nog een goede judostad en voetbalclub NEC bereikte de bekerfinale tegen Feyenoord. Het thema sport is overal op onze wandeling aanwezig.
Bombardement van Nijjmegen
We komen langs een basisschool. Deze school was tot 1944 in de binnenstad gevestigd, maar werd verwoest door het bombardement van 22 februari van dat jaar. Geallieerde bommenwerpers keerden toen terug van Duitse steden en hadden bommen over. Ze moesten die kwijt voor ze terugkeerden naar Engeland en gooiden die soms op voor Duitsers strategische plekken in Nederlandse steden, zogenaamde ‘gelegenheidsdoelen’. Tijdens dit bombardement van Nijmegen werd een groot deel van historische binnenstad verwoest, waaronder de Stevenskerk en dus ook die school. Er kwamen ruim 800 inwoners om het leven.
Anders dan bijvoorbeeld over het bombardement op Rotterdam werd er lange tijd na de oorlog niet over gesproken, maar de laatste tijd is er meer aandacht voor en worden er herdenkingsplechtigheden georganiseerd. We lopen verder naar de katholieke begraafplaats aan de Daalseweg, waar we diep onder de indruk stilstaan voor een plakkaat met een eindeloze rij namen van Nijmegenaren die omkwamen, steeds met de datum 22 februari 1944 erachter.
Stuwwal
In dit deel van Nijmegen zijn de straten rijkelijk van groen voorzien. Het moet hier goed wonen zijn. Een bijzonder gebouwtje langs de Berg en Dalseweg met de naam Trianon erboven trekt onze aandacht. Het werd gebouwd in 1910 door P.G Buskens en vertoont Art Nouveau-invloeden. Toen reed hier een tram van de Nijmeegsche Tramwegmaatschappij en was er een halte van het populaire lijntje naar Berg en Dal. De schrijver Nescio noemt deze plek in een van zijn boeken.
Verderop lopen we om een groot appartementencomplex met de naam Estel heen en staan op een plek met een geweldig uitzicht. Rechts van ons ligt de Ooijpolder. We zien de bakstenen pijpen van oude steenfabrieken en ontwaren in de verte zelfs het Duitse plaatsje Hoog-Elten. Links zien we de brug over de Waal en kunnen kijken we tot Arnhem aan toe. We staan op een stuwwal uit de ijstijd. Zand en stenen zijn tienduizend jaren geleden door de oprukkende gletsjers opgestuwd tot een hoge heuvel, waarvandaan we nu dit indrukwekkende uitzicht hebben. Ooit bouwden de Romeinen hier hun nederzetting Noviomagum. Deze schitterende plek is het eindpunt van onze wandeling.
Ik besluit om zeker nog eens terug te komen in Nijmegen. Ik bedank Hartger Wassink voor zijn bijzondere verhaal bij onze wandeling door het groene en heel afwisselende oostelijke deel van Nijmegen.
Podcast:
Deze werd uitgezonden op Golfbreker radio:
Info:
- Deze wandeling door Nijmegen Oost is ongeveer 6 kilometer en is uit te breiden met een vervolg door de binnenstad en langs de Waalkade
- De Nijmeegse Vierdaagse vindt dit jaar plaats van 16 tot 19 juli.
- Hartger Wassink schreef o.a. de boeken: Goed bestuur voor iedereen; en als co-auteur: Onze school is een verhaal. Meer over hem: www.professioneledialoog.nl
Over de auteur
Aat van der Harst wandelde van huis naar Spanje en naar Italië. Hij begeleidt mensen met levensvragen in beweging. Naast wandelcoach is hij verhalenverteller. Aat onderzoekt met name de stad als inspirerend wandelgebied en schrijft en vertelt daarover. Hij is schrijver van het boek Wandel je wijzer, stad en natuur als coach. Meer informatie via: www.verhalenonderweg.nl ; avdharst@verhalenonderweg.nl