Schoorlse duinen – Bosbranden?

In de landen rond de Middellandse Zee is het iedere zomer raak: bosbranden. Voor Nederland is dit een tamelijk bijzonder verschijnsel. Na de bosbranden in de Schoorlse Duinen in de zomer van 2009 kwam het ramptoerisme dan al snel op gang. Het heeft even geduurd, maar nu is er een heuse ‘roetroute’ te lopen langs en door het geblakerde gebied.

Tekst en foto’s: Constance Kemperman

Googel op ‘roetroute’ en je komt bij een Haagse blogspot waar zeer ontstemd wordt geschreven over de Roet Route van de VVD door Den Haag. Een deel van de centrumring maakt -door aanpassing van het tracee op voorstel van de VVD-wethouder – dat 15.000 Hagenaars inwoners zijn geworden van een van de meest vervuilde gebieden van Nederland. Het is dus niet echt een gelukkige keuze van Staatsbosbeheer om de wandelroute door het afgebrande duin Roetroute te noemen.

In de nazomer van 2009 was het vier keer raak in de duinen tussen Schoorl en Bergen. Bij één van de branden moesten ruim vijfhonderd inwoners van Catrijp geevacueerd worden. De honderden brandweerlieden konden het niet alleen aan en riepen de hulp in van helikopters van Defensie. Een gebied van 150 hectare bos, duin en heide (op een totaal van 1800 ha) ging uiteindelijk verloren. Aangezien er steeds sprake was van twee verschillende brandhaarden, moet de oorzaak wel brandstichting zijn geweest. Maar van de dader(s) geen spoor. Een deel van de geblakerde, dode bomen is afgevoerd, een ander deel mag door insekten en spechten afgebroken en opgeruimd worden.

Bosvrienden

De 9-jarige Danny uit Winkel wandelde vaak in de bossen bij Schoorl en kwam al snel na de grote brand in actie, want: ‘Het bos moet weer mooi worden’. Samen met zijn klasgenoten heeft hij van alles ondernomen dat maar geld op kon brengen voor het herstel van het bos. Uiteindelijk kon Danny aan Staatsbosbeheer ruim driehonderd euro overhandigen. De bosbeheerder heeft van het geld stevige palen gekocht en daarmee een route van bijna zes kilometer gemarkeerd door het getroffen gebied. Uiteraard waren Danny en zijn klasgenoten aanwezig toen de eerste paal de grond inging.

Voor- en nadelen

Door de route kan de bezoeker van de Schoorlse Duinen zien wat een brand doet met een bos. De zwartgeblakerde bomen en de grijszwarte, kale duin- en heidevlaktes bieden een naargeestige aanblik. Maar een bosbrand zorgt ook voor ruimte en die ruimte kan worden ingenomen door nieuwkomers. In de dennenbossen – die ooit in de crisisjaren zijn aangeplant als werkverschaffing en bescherming – komt zo plek voor loofbos en dat geeft variatie in het gebied. Zo speelt de brandstichter ongewild nog in op een van de thema’s van 2010: het internationale jaar van de biodiversiteit.

Ook Staatsbosbeheer is niet rouwig om het verlies van wat dennenbomen, want zij is al jaren bezig om meer loofbomen in de duinen te krijgen. En verder is de trend in natuurontwikkelaarsland dat de duinen, net als vroeger, moeten stuiven; dus weg met die bomen. Wel jammer is het verdwijnen van een behoorlijk stuk heide. Het is namelijk vrij uniek dat een duingebied ook heidevelden kent. Hier bij Schoorl kun je ze aantreffen, omdat het zand kalkarm is, waardoor de heideplant er kan groeien.

Wandelnetwerk

Met de officiele opening van het nieuwe bezoekerscentrum in de zomer van 2010 is ook het nieuwe wandelnetwerk in gebruik genomen. Een kaart met daarop vijf nieuwe routes moeten het grote gebied ontsluiten voor de wandelaar. Ze zijn duidelijk gemarkeerd met gekleurde pijlen op paaltjes. Op de kaart en ook in het terrein zijn daarnaast nog knooppuntpaaltjes te zien. Wat die toevoegen aan de uitgezette routes is onduidelijk. Je kunt er je positie goed mee bepalen, en dat is niet onbelangrijk, maar van een wandelnetwerk (waarbij je van knooppunt naar knoopunt kunt lopen, zonder kaart) is absoluut geen sprake. De eenduidigheid die het landelijke fietsknooppuntennetwerk kent, is helaas nog niet ingevoerd in de wandelwereld. Naast wandelen zijn er vanuit het bezoekerscentrum altijd activiteiten voor kinderen, er is een blote-voetenpad, een speelkuil en ook de fietser, de atb’er en de ruiters komen ruimschoots aan hun trekken in dit voor Nederlandse begrippen bergachtige natuurgebied.

Praktische informatie

Dagwandeling Schoorlse Duinen 6 / 17 km

Routebeschrijving

Achter het bezoekerscentrum starten de wandelroutes. Ga schuin rechts, volg alle pijlen en beklim de lange trap. Bovenaan RA, volg de palen met de zwarte kop. Kijk regelmatig ook op het aparte kaartje van de Roetroute want SBB was niet scheutig met de palen. De Roetroute eindigt weer bij het bezoekerscentrum; hier ook horeca. Voor een rondwandeling van zo’n 11 km door het duingebied volg de blauwe pijlen naar L, passeer knooppunt 30, blijf blauw volgen. Passeer knooppunt 18, 17, 19. Bij paaltje 9 even RD en dan RA weer blauw volgen tot 22. Vanaf hier de lila/roze pijlen volgen (niet het begraasde gebied ingaan), blijf langs de afrastering, volg het fietspad tot een bankje, hier RA. Blijf de roze pijlen volgen tot knooppunt 8, hier RA de donkergroene route oppikken. Volg de groene pijlen tot knooppunt 2, stap dan over op rood L en loop door tot knooppunt 12. Pak hier de groene route weer op RA (Klimweg). Passeer het uitzichtpunt op 54 meter en blijf de slingerende weg vervolgen tot het bezoekerscentrum. Inkorting: Bij knooppunt 1 is het mogelijk RA te slaan en zo in een kleine twintig minuten naar Bergen te lopen.

Vervoer

Schoorl is met bus 151 te bereiken vanaf NS-station Alkmaar. Bij het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer (Oorsprongweg 1) is een parkeerterrein. Vanaf Bergen gaat bus 6 naar Alkmaar.

Kaarten

Kaartje Roetroute te downloaden van www.staatsbosbeheer.nl. SBB-kaart 14 Schoorlse Duinen (6e druk, 2010).