Wandelen met knooppunten op de Sallandse heuvelrug

Met het landelijke fietsroutenetwerk is de fietser in Nederland goed bediend. Je rijdt naar een knooppunt, kijkt op de daar aanwezige regiokaart, kiest een route, schrijft de knooppuntnummers van die route op een blaadje en fietsen maar. Onderweg volg je de kleine bordjes met een nummer erop (meestal te vinden aan lantaarnpalen) die je de weg wijzen naar het volgende knooppunt. Het is een uniform systeem, zodat je in Brabant en in Overijssel op eendere wijze te werk kunt gaan en een gelijke bewegwijzering aantreft. 59 – 64 – 61 – 60 – 58 – 59 kan dus een hele leuke route zijn. Het uitzetten en maken van een dagtocht per fiets is zo een fluitje van een cent. Kende de wandelaar dit gemak ook, dan kon deze rubriek worden opgeheven.

Tekst & foto’s: Constance Kemperman

Van de zuiderburen

Vanuit België deed het wandelnetwerk zijn intrede in Brabant en nu volgen er meer regio’s, zoals Twente. In november 2008 werden hier drieduizend kilometer bewegwijzerde wandelkilometers feestelijk ontsloten. Binnen dit nieuwe netwerk valt het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug met zijn bossen, heide en bergen: een uitgelezen wandelgebied en voor de randstedeling goed bereikbaar met de trein. Bij station Holten is een startpunt van het wandelnetwerk, bij station Nijverdal moet je eerst een half uurtje lopen naar het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer. Niet onoverkomelijk, maar op het stationsplein is ruimte genoeg voor een infobord. Startpunten voor automobilisten zijn de TOP’s: toeristische overstappunten waar je veilig, gemakkelijk en gratis je auto kunt parkeren. Hier vind je ook overzichtskaarten voor wandelen of fietsen.

Voor paal staan

Bij een wandelnetwerk staat op de knooppunten een routepaaltje. In Brabant is daarbij de bewegwijzering van het fietsnetwerk gevolgd: op het paaltje zit een bordje met het nummer van een volgend knooppunt en een pijltje voor de richting. Maar in Twente geldt een ander systeem. Voor een (dag)wandeling volstaat het niet om de nummers van de knooppunten te noteren. Hier moet je de kleur van de te volgen route weten (zie ook de routebeschrijving) en dat maakt het noodzakelijk om eerst de kaart grondig te bestuderen. Bovendien is voor het knooppunt een nieuwe naam bedacht: keuzepunt. Jammer dat er kennelijk geen afstemming heeft plaatsgevonden op deze met EU-geld ontwikkelde netwerken.

Educatie moet

Voor de eenvoudige wandelaar geldt dat hij/zij er iets van op moet steken. Van Holten naar de Holterberg loop je over het Wereldtijdpad met elke 25 meter een paal met een jaartal en informatie. Dit pad moet uitmonden in rondwandelingen vanuit Holten en Rijssen waarbij 2000 jaar geschiedenis op palen te vinden is. Ook dit project mag zich verheugen in een bijdrage van de EU. Is het simpelweg aanleggen van een nieuw pad of het in stand houden van authentieke zandwegen al niet voldoende reden om geld aan te spenderen? Op de Holterberg (hoogste punt 59,5 meter) staat een Natuurdiorama, een gebouw met een aantal levengrote etalages waarin diverse tijdperken worden uitgebeeld met de daarbij behorende diersoorten. Het doet denken aan het Panorama Mesdag in Scheveningen, maar dan met opgezette dieren met bijbehorende geluiden en een puzzel voor de jeugd. Aan de overkant van de weg kun je terecht voor koffie & appeltaart en daarna lekker lopen. Het bos in, de hei over en de bergen op.

Gaan en komen

Bekend is de Sallandse Heuvelrug vooral om de laatste populatie Korhoenders in Nederland. Het aantal zit momenteel weer in een dip, nog maar twaalf hanen zijn er in 2008 geteld, maar kosten noch moeite worden gespaard om de vogels te behouden. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer sloegen de handen ineen om het territorium voor de vogels te vergroten. De schaapskudde werd verdreven omdat de schapen de nesten vertrapten, de doorgaande weg over de hei wordt ’s avonds afgesloten om rust te garanderen en half vogelminnend Nederland kwam in verweer toen Nationaal Park De Hoge Veluwe aangaf van plan te zijn een gefokte populatie korhoenders uit te zetten in hun eigen park. Op de Heuvelrug was men als de dood dat die ‘vreemde’ vogels zich zouden vermengen met de inheemse korhoenders en zo een wild ras te gronde zouden richten. Die angst is vooralsnog ongegrond want de uitzetting van 29 nieuwe vogels in 2007 was weinig succesvol. De meeste vogels vielen ten prooi aan havik en vos die, zoals achteraf bleek, al bij de uitzethokken op de loer lagen. Van vijf vogels was in april 2008 zeker dat ze nog in leven waren. Uiteraard waren aanloopverliezen ingeschat, maar de volgende lichting gefokte vogels zal op een andere manier worden uitgezet.

Stuwwallen

De Sallandse Heuvelrug, waarvan de Holterberg deel uitmaakt, is ontstaan in de Saale ijstijd (150.000 jaar geleden), door landijs vanuit Scandinavië. Een ijstong schoof door het IJsseldal en stuwde aan beide zijden de grond hoog op, zodat de Veluwe en de Sallandse Heuvelrug verrezen. De ecologische hoofdstructuur voorziet in de aanleg van ecoducten om weer een verbinding tot stand te brengen tussen de twee gebieden. Zover is het nog lang niet. Gevraagd aan de lezers van regionaal dagblad de Stentor wat nou de mooiste plek van Salland was, gaven ze als antwoord: de Sprengenberg bij Haarle. Het wandelnetwerk brengt u erheen.

Kaarten

www.wandelenintwente.nl; alles over het wandelnetwerk, kaarten bekijken en ook bestellen. Het totale netwerk staat op vier verschillende kaarten (1: 25.000), kaart 3 omvat de Sallandse Heuvelrug.
www.museumholterberg.nl; alles over het Natuurdiorama en activiteiten op de Holterberg.
www.eropuit.nl; voor het downloaden van de NS-wandelingen.
www.pieterpad.nl; actuele informatie, bijvoorbeeld routewijzigingen.
www.np-desallandseheuvelrug.nl; over het Nationaal Park, onder andere kaart en activiteiten.

Routebeschrijving

Bestaande dagwandelingen in het gebied zijn: Van Hellendoorn naar Holten of vice versa over het (25-jarige!) Pieterpad, 15 km, volg de wit-rode markering; NS wandeling Holterberg van Nijverdal naar Holten, 14 km, wit-rode markering van het Pieterpad; NS wandeling Ligtenbergerveld van Rijssen naar Holten, 16 km, wit-rode markering van het Marskramerpad.

Van Holten naar Nijverdal via het wandelnetwerk (20 kilometer):
Verlaat station Holten aan de achterkant (paal M69) en volg de zandweg met de wit-rode markering omhoog tot knooppuntpaal M55. Deze fraaie beukenlaan is ook een deel van het Wereldtijdpad. Bij de paal kunt u RA om een bezoek te brengen aan de Canadese begraafplaats. De route gaat echter naar links, naar het Natuurdiorama; hier ook horeca. Blijf de wit-rode markering van het Marskramerpad volgen, wordt Numendalwandeling, tot paal M46. Daar LA rode pijlen tot M44. LA blauwe pijlen rond natuurreservaat tot M48. Hier RA, de wit-rode markering verlaten en gele pijltjes volgen (bospad) tot M22. RA geel tot M23, LA rood tot M21, hier RD (paarse pijltjes). Het pad langs de hei maakt een haakse bocht naar links, kort daarna is er rechts een pad met bordje Sprengenberg. Hier kun je buiten het broedseizoen dwars over de heide lopen. RA pad omhoog tot T-splitsing, LA pad steeds blijven volgen tot bosrand, RD route met oranje pijltjes zigzaggend door bos volgen tot F75. (Alternatief in broedseizoen: paars volgen tot M18, RA weg volgen tot M15, RA oranje pijltjes zigzaggend door bos volgen tot F75.) Bij knooppunt F75 RA groen volgen tot F79, RD paars tot F80, RA rood (stukje hei), daarna via F83 en F82 weer door bos tot F86. Maak hier een lusje (blauw) naar uitzichtpunt G81. Ga terug en blijf de blauwe route volgen tot F95 = bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer en horeca. Vandaar is het nog een half uurtje naar NS Nijverdal.