Arendonk & Ravels: Groene weelde, diepe rust
Een weekendje in de Antwerpse Kempen betekent een weekend genieten van absolute rust in een fraai groen decor. Hier wandel je door bos en boerenland van dorp naar dorp, genietend van al het moois (en lekkers) dat dit stukje Vlaanderen te bieden heeft. Wij gingen op stap rond Ravels en Arendonk.
Tekst Paul van Bodengraven Foto’s Marco Barten
Net over de grens bij Turnhout liggen de gewestbossen van Ravels, een 830 hectare groot bos dat al ruim honderd jaar oud is. Ooit was het hier vooral heide en stuifzandgebied, nu wordt het uitgestrekte gebied met z’n bejaarde bomen deels terug gebracht in ‘oude’ staat, waardoor het gevarieerder wordt. “De gemeente had geld nodig om de kerk in Ravels-Eel te kunnen afbouwen”, vertelt Leo Lauwers, fervent wandelaar en aan de lokale VVV verbonden als deskundige vrijwilliger. Vandaag wandelt hij een stuk met fotograaf Marco en mij mee. “Het land werd daarom in 1903 en 1904 verkocht aan de provincie.” Dat plantte voortvarend bomen aan, voornamelijk dennen. Het idee daarachter was enerzijds om de verstuiving tegen te gaan, maar ook om hout te produceren dat van pas zou komen in de Limburgse mijnen, als stutpalen.
Nieuwe tijden
Anno 2017 is het gebied vooral in trek als natuurgebied. Het educatieve centrum Het Boshuis ontvangt regelmatig schoolklassen die hier van alles leren over het rijke buitenleven. Om de natuur aantrekkelijker te maken wordt er hard gewerkt om het bos, dat nog steeds in meerderheid bestaat uit hoge dennen, gevarieerder te krijgen. Een deel van de dennen wordt gekapt, waardoor de ook aanwezige loofbomen meer ruimte krijgen. Een paar van de oude vennen zijn ‘uitgegraven’ uit de omliggende bebossing en daardoor beter zichtbaar. Via het Miezerige Paadje verkennen we het Kesseven, een groot ven met glooiende oevers. Zo moet het er hier ruim een eeuw geleden uitgezien hebben. Het grillige, smalle pad staat in schril contrast met de brede lanen die je hier vooral ziet in het bos. Waarschijnlijk is dat de verklaring achter de wonderlijke naam?!
Zwijnen
De oude bestemming van het bos is nog altijd goed zichtbaar. Kaarsrechte dreven en paden doorsnijden het gebied. Daarop is het lekker doorstappen. Met het uitbundige bladerdak van de volgroeide bomen boven ons hoofd wanen we ons in een groene kathedraal, waarbij de stammen dienen als pilaren die het groene dak stutten. Inmiddels zijn er ook smallere paden ontstaan, die voorzien in de behoefte van iedere wandelaar die het liefst dwars door de natuur struint. We zien sporen van wilde zwijnen. “Die komen steeds verder naar het noorden”, weet Leo. Echt gewenst zijn ze niet; zo af en toe wordt een drijfjacht georganiseerd om ze af te schieten. “Ze verruïneren de boel.”
We ontdekken een tweede ven, getooid met de toepasselijke naam Zwart Goor. Zwart, omdat het water een haast ondoorzichtige kleur heeft. Goor zou ik het als noorderling niet meteen noemen, maar het woord heeft in Noord-Brabant en de aangrenzende Kempen een andere betekenis dan boven de grote rivieren. ‘Goor’ verwijst naar een laag gelegen, moerassig gebied. Inmiddels is dat moerasachtig gebied ingeklonken tot een stevige oever, die is overgroeid met gras en andere planten en is het ven omringd geraakt door bomen, waardoor het geheel eerder oogt als een fraaie, verwilderde bosvijver. Wij eten een boterhammetje en genieten van het zonnetje dat hier af en toe tussen de bomen door prikt.
Knooppunten
Ook in dit deel van de Kempen laten we ons leiden door de knooppunteninfrastructuur. De cijfers en pijlen sturen ons door het bos en zonder al te veel moeite vinden we zo onze weg naar het Boswachtershuisje. Nu is dat een B&B, waar je ook voor een drankje en een hapje terecht kunt. En dat komt, zo halverwege onze tocht, goed uit, want ronddwalen door de bossen maakt dorstig. Gids Leo laat ons na deze pauze achter, zodat we in eigen tempo onze weg terug naar Ravels kunnen zoeken. We struinen nog ruim een uur door het bos en hopen natuurlijk stiekem dat we een zwijnenfamilie tegenkomen die bij de laatste jacht over het hoofd is gezien. Na bijna twaalf kilometer zijn we weer terug in Ravels en hebben we nog wat energie over voor de lange wandeldag van morgen.
Talander
In 2014 werd de Talander-wandeling door de provincie Antwerpen uitgekozen tot mooiste wandeling van het jaar. De wandeling dankt zijn naam aan het startpunt, een unieke eigentijdse woon- en werkplek voor volwassenen met een verstandelijke beperking, aan de rand van het bos. In Theehuisje Talander serveren de bewoners producten uit eigen moes- en kruidentuin, koekjes en taartjes uit eigen bakkerij, streekproducten en fairtrade producten. Het terras kijkt uit op de ezels in de wei. Daar vandaan vertrekt de ruim elf kilometer lange, afwisselende tocht door stille bossen en open terrein, dat vooral bestaat uit zandgrond met een heideachtige vegetatie. We zien bloeiend vingerhoedskruid, waarvan de bijen naarstig alle hoedjes afgaan op zoek naar de laatste nectar. We komen geen andere mensen tegen, alleen vriendin Klaartje met hond Rosa houdt ons gezelschap. Die laatste geniet al net zo van de wandeling als wij, met als grootste verschil dat zij regelmatig rollend op haar rug door het gras schuift; iets waar wij minder behoefte aan hebben. De goesting naar drinkwater delen we wel en Rosa drinkt gezusterlijk mee uit onze watervoorraad.
Op ongeveer driekwart van de route, zo ter hoogte van de Nederlandse grens, maken we een doorsteek vanaf de Talander-wandeling naar een andere route bij Arendonk. Het Natuurwandelpad loopt vanuit het centrum van de gemeente, waar je overigens prima even kunt pauzeren op één van de uitnodigende terrasjes, via een smal pad over plankieren naar de rand van de bebouwing. Al snel bereiken we het natuurgebied De Lokkerse Dammen. Normaal gesproken is deze plek drassig, maar na de warme dagen van juni is het nu een droge boel. Het waterpeil in de vennen is gezakt, en tussen het riet door kunnen we nu een blik werpen op wat er normaal gesproken onder water ligt. De bloemenpracht is er niet minder om, de rolklaver kleurt de oevers geel. Vlinders en libellen zoemen langs de oevers van slootjes, een paardenbijter (een grote libel) laat zich gewillig op de foto zetten.
Machtig mooi
Verderop kijken we even bij een vogelobservatiehut aan het Goorken. Geen vogel te bekennen vandaag, maar dat mag de pret niet drukken. Na nog een half uurtje bereiken we café ’t Paradijs. Begroet door twee blaffende honden en een regiment sportieve wielrenners die ’s morgens om half twaalf al aan het bier zitten, kiezen we een tafel op het terras. Dat bier ziet er weliswaar zeer verleidelijk uit, maar wij noorderlingen zijn niet zo gewend aan een pintje als er nog gelopen moet worden. Dus bezwijken we voor iets lekkers bij de koffie. “Wafels met aardbeien & slagroom” staat er op een bordje aangeprezen. Eenmaal op tafel blijken de aardbeien schuil te gaan onder de dikste laag slagroom die ik ooit heb gezien (en opgegeten). Heerlijk hoor, maar de lunchbroodjes kunnen de komende uren wel in de rugzak blijven.
Ezels
Het pad buigt weer terug richting Arendonk en kort voordat we de bebouwde kom bereiken steken we weer door, terug naar de Talander-wandeling. Met inmiddels twintig kilometer in de benen is het nog wel even bikkelen en naarmate de middag vordert worden we steeds stiller. Zelfs hond Rosa veroorlooft zich geen wilde renpartijen meer. We stappen dapper voort, genietend van de rust en weidsheid van het landschap. We bereiken de Wouwershoeve, een oude boerderij die momenteel volop gerenoveerd wordt tot extra woon- en werkplek voor Talander. In de weide er tegenover staat een groep ezels nieuwsgierig naar ons te kijken. Een hand over de afrastering steken is genoeg om het eerste contact te leggen en voordat ik het weet ben ik verzeild geraakt in een aai- en knuffelpartij, waarbij elk van de tien ezels wel even aan de beurt wil komen. Opgekikkerd door deze stortvloed aan liefde voltooien we onze laatste kilometer en komen moe en tevreden aan bij de auto. We kijken nog even rond in de zelfpluktuin. In de zomer pluk je hier een prachtig boeketje bloemen, in de winter heb je keuze uit de mooiste pompoenen. En dan op zoek naar een adresje voor een hapje en een van die heerlijke biertjes waar Vlaanderen zo beroemd om is. Dat moet zeker te vinden zijn op één van de gezellige terrasjes op de Markt in Arendonk.
Praktische informatie over Ravels en Arendonk
Ligging Ravels ligt in het noordoosten van de provincie Antwerpen, langs de verkeersweg N12 van Turnhout naar Tilburg. De wandeling die wij maakten begint bij het toeristenbureau, gevestigd in de centrale bibliotheek aan de Kloosterstraat 4 in Ravels. Arendonk ligt zo’n 10 kilometer ten zuidoosten van Ravels. Wij begonnen onze tweede wandeldag bij Talander, aan de De Lusthoven 88, net buiten het dorp.
Verblijf In Arendonk en omgeving zijn meerdere logeeradressen, van camping tot hotel. Onze tip: De Egelantier, aan de buitenrand van Arendonk (www.egelantier.org). Ze hebben B&B-kamers, en groepen kunnen daar terecht in een prachtige joert, een Mongoolse nomadentent.
Route & horeca
- Vanuit Ravels volgden we de knooppunten 82 – 83 – 84 – 85 – 93 – 92 – 87 – 90 – 91 – 99 – 98 – 97 – 96 – 95 – 82 en maakten zo een 11,6 lange km rondwandeling. B&B ’t Boswachtershuisje Ligt halverwege, een klein stukje van de de route, aan de Arendonksesteenweg (www.boswachtershuisje.be).
- Bij Arendonk volgden we de knooppunten 1 – 2 – 90 – 97 – 10 – NL 26 – NL29 – NL27 – 99 – 85 – 84 – 60 – 58 – 61 – 57 – 58 – 56 – 55 – 34 – 33 – 14 – 12- 11 – 8 – 6 – 3 – 4 – 1 en maakten zo een 28 km lange rondwandeling. Café ’t Paradijs vind je vlakbij Brug 4, aan het kanaal van Arendonk. Theehuisje Talander vind je bij het startpunt aan knooppunt 1 (www.talander.be).
EXTRA: 10de Elfenwandeling en 1ste Pierenmarathon
Op zaterdag 28 oktober 2017 vindt in Ravels de tiende Elfenwandeling en de eerste Pierenmarathon plaats. Deelnemers kunnen meedoen met tochten van verschillende lengtes: 6, 8, 9, 14, 16, 18, 20, 22, 25, 29, 36 en 42 kilometer. De opbrengst van deze wandeling komt volledig ten goede van een landelijke actie ten bate van de armoedebestrijding in de wereld en wordt georganiseerd in samenwerking met de Ravelse Wandelaars. Rustposten zijn onderweg in het opgeknapte Boswachtershuisje en in het educatieve Boshuis aan de rand van de Gewestbossen. Meer informatie: www.deravelsewandelaars.be
Dit artikel is eerder verschenen in de wandelspecial over de Antwerpse Kempen in Wandelmagazine 3 2017. Klik hier om dit nummer na te bestellen.