Grenslandpad (LAW 11), Variant Oost Zeeuws-Vlaanderen: etappe 2
Bij het 372 kilometer lange Grenslandpad (LAW 11) loop je van het Zeeuwse Sluis naar het Limburgse Thorn, grotendeels langs de Nederlands-Belgische grens. Sinds een paar jaar heeft de wandelroute ook een variant in Oost Zeeuws-Vlaanderen.
Tekst & beeld: Chris Louwerse (padcoördinator)
De Variant Oost Zeeuws-Vlaanderen is 140 kilometer lang en loopt als een lus langs de Zeeuws-Belgische grens. Hier volgt een beschrijving van etappe 2: Sas van Gent – Rode Sluis (18,7 kilometer). Voor een gedetailleerde routebeschrijving met kaart, kijk op de site van Wandelnet.
Etappe 2
Direct na het begin van etappe 2 in Sas van Gent zien we bij de jachthaven hoe breed (of hoe smal) het eerste kanaal naar de sluis was. Op de grote draaibrug is het verschil tussen de afmetingen van het huidige kanaal en het oude kanaaltje namelijk duidelijk zichtbaar. De sluis is hier verdwenen. In plaats daarvan bevindt de grens tussen de zee en het stilstaande water van het kanaal zich nu bij Terneuzen.
Langs de grensforten
De overblijfselen van de fortificaties uit de 80-jarige oorlog geven ook weer diverse soorten van grenzen aan. De Staat- Spaanse Linies (SSL), of eigenlijk de Staatse Linies aan de noordzijde en de Spaanse Linies aan de zuidzijde, begrensden een geïnundeerd gebied. Dit ondergelopen terrein moest de Hollanders en de Spanjaarden van elkaar scheiden. We volgen voornamelijk de Spaanse zijde op onze route. Deze zijde ligt weer op de grens tussen zout en zoet water, de grens tussen zeeklei en zand en zelfs de grens tussen protestants en rooms-katholiek gebied. Dat laatste is nu nog steeds goed te merken. Tot ver na Hulst volgen we deze oude grens.
De forten/schansen bestaan meestal alleen uit aarden wallen. Ze zijn in latere conflicten soms ook weer gebruikt om de grens aan te geven tussen vijandelijke legers.
Over de GR5
In Westdorpe verlaten we de Graaf Jansdijk via privégebied van De Baeckermat, een Zeeuws boerenerf met boerderijwinkel en restaurant. Binnen ligt een routegastenboek op wandelaars te wachten om een verslagje te maken over hun tocht. Je kan hier daarnaast ook fiets- en wandelinformatie krijgen. Even verder lopen we, bij knooppunt 32, Canisvliet binnen. Het informatiebord meldt “Natuurgebied op de grens”. De GR 5A, waarmee onze route een groot deel samenloopt, kent hier een eigen variant aan de oostzijde van de kreek. Wij volgen de wit/rode markering langs de westzijde over een paalkampeerplaats van Staatsbosbeheer.
Meer weten over Wandelmagazine? Klik hier!
Kort hierna bereiken wede landsgrens weer en volgen die via de Stekkerweg. Door de bijna haakse bochten verderop is deze weg te herkennen als liniedijk. De dijk is inmiddels echter verdwenen. In plaats daarvan loopt hier nu een langgerekt smal bosje over de huidige grens. We steken de Tractaatweg over en lopen tegen fort Sint Steven aan. Totdat de Belgen hun weg ombouwen tot een autoweg, blijft deze oversteek gehandhaafd. Later zullen we iets naar het zuiden bij een ingewikkeld kruispunt deze oversteek moeten wagen. De Vlaamse ingenieurs willen hier binnenkort zelfs zorgen voor een stuk onverhard pad, zeg maar een graspad. Of dit er ook daadwerkelijk komt, is nog even afwachten.
Dieper België in
We passeren de grenspalen 307, 306 en 305 en gaan kor hierna bij de Oudenburgsche Sluis, knooppunt 41, dieper België in. Deze sluis geeft ook weer de vroegere grens tussen zout en zoet aan.
Hierna gaan we nog verder België in. Na korte tijd merken we al dat we een landschapsgrens zijn overgestoken: in het zandgebied lopen we tussen varens, dennenbosjes en we moeten een erg zandig paadje trotseren.
De tweeling van Overslag
Maar bij Overslag komen we weer op de zeeklei. Even in Nederland en via de tweeling, knooppunt 31, weer België in. De tweeling zijn twee grenspalen, 298 en 299, die aan weerszijden van de straat staan bij het oude douanekantoor. Nergens in Nederland staan ze zo dicht bij elkaar. Retranchement heeft zijn drieling, maar Overslag zijn tweeling.
Via een klein stukje onverhard komen we weer in Nederland, bij grenspaal 297. Overslag kent een aantal Oostenrijkse grenspalen, waarvan er hier een staat met aan de ene zijde de Nederlandse (Staatse) leeuw en andere zijde de Oostenrijkse adelaar. Tevens vinden we hier veel informatie over Overslag, met een kunstwerk van Tony Dielen. Dielen werkte trouwens ook mee aan fase 1 van het wandelnetwerk (WNW) “Langs Linies en Kreken”. Voordat hij een rol kon gaan spelen bij het onderhoud van WNW is hij helaas overleden. De informatie over Overslag vertelt onder andere over de grens tussen zout en zoet: hier werden goederen overgeslagen van scheepjes liggend in het zoute water naar scheepjes liggend in het zoete water.
Eindpunt op de grens van zout en zoet
Op naar het eindpunt in Rode Sluis, waar grenspaal 294 verstopt zit. In deze buurt is zelfs een overhaalplaats voor scheepjes geweest – over een zandrug heen. Op de grens van zout en zoet.
Grenslandpad Variant Oost-Zeeuws-Vlaanderen
Deze etappe maakt deel uit van de Variant Oos-Zeeuws-Vlaanderen van het Grenslandpad. Dit is een uitbreding van deze bekende langeafstandswandeling, van 140 kilometer in totaal. Sinds 2004 liep het Grenslandpad niet meer door het oosten van Zeeuws-Vlaanderen, maar daar kwam met de opening van dit traject in 2015 verandering in. Benieuwd naar de overige etappes? Je vindt ze in dit overzicht.