Grote grazers, zoals Schotse hooglanders en heckrunderen, zijn indrukwekkende dieren om te zien. De grazers komen overal ter wereld voor, en spelen een belangrijke rol in de natuur. Doordat ze grote hoeveelheden planten eten, maken ze  bijvoorbeeld ruimte voor nieuwe plantengroei. Er zijn vele verschillende soorten van deze grote grazers te vinden in Nederland en ze zijn vaak vrij te bezichtigen door wandelaars. Hier is echter wel voorzichtigheid bij geboden, er staan immers niet voor niets waarschuwingsborden bij de ingangen van gebieden waar grote grazers leven. In dit artikel laten wij zien waar je verschillende interessante soorten grote grazers kunt vinden en hoe je ze veilig kunt bezichtigen.

Wie een bezoek brengt aan een natuurgebied in Nederland, kan zomaar oog in oog komen te staan met wilde runderen, paarden of herten. Een prachtig gezicht natuurlijk, maar zo’n onverwachte ontmoeting kan soms gevaarlijke situaties opleveren, het zijn immers geen kinderboerderijdieren, grote grazers zijn wilde dieren. Volgens Stichting Ark Natuurontwikkeling zijn er, in de periode van 2006 tot 2016, vijftien ongevallen geregistreerd waardoor iemand gewond raakte door toedoen van grote grazers. Het risico is dus klein, maar altijd aanwezig. Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om dit risico nog kleiner te maken als je de grote grazers wil bezichtigen.

Bewaar afstand

Bekijk de grazers van een afstand en kom niet te dichtbij. De dieren kunnen dit als bedreigend ervaren en in de aanval gaan. Hou bij het bekijken van grote grazers altijd een minimale afstand van 25 meter. Doorkruis nooit een kudde, maar loop er met een wijde boog omheen. Kom je toch te dichtbij, loop dan rustig terug, zonder plotselinge bewegingen te maken. Wees extra voorzichtig als de dieren kalveren of veulens hebben. Vooral als je tussen het kalfje en de moeder komt, loop je kans om aangevallen te worden.

Raak ze niet aan

Schotse hooglanders, kalfjes en veulentjes zien er vaak aaibaar uit, dit is niet het geval. Het zijn wilde dieren, geen huisdieren. De grazers zijn het dan ook (meestal) niet gewend om aangeraakt te worden door mensen en kunnen hier dus agressief op reageren.

Geen lawaai en/of dreigende bewegingen maken

Als je lawaai en/of snelle bewegingen maakt, kunnen de dieren schrikken. Het dier zal zich vervolgens willen verdedigen. Beweeg je daarom altijd rustig en praat zachtjes in de buurt van grote grazers, zeker als er kalfjes rondlopen.

Hou je hond aangelijnd

Houd je hond altijd aangelijnd als je in een gebied met grazers loopt. Dit is prettiger voor de grazers, maar ook voor je hond. In sommige gebieden zijn honden zelfs helemaal niet toegestaan. Sommige grazers kunnen een hond zien als een dreigend roofdier en gaan dus in de verdediging als ze een hond zien. Hou dus je hond altijd aan de lijn en hou extra afstand van de grazers als je met je hond naar een natuurgebied met grazers gaat.

Niet voeren

Als je grazers voert, zullen ze vaker op mensen afkomen, omdat ze eten verwachten. Dit verhoogt het risico op aanvallen en kan de zelfstandigheid van de dieren aantasten. Bovendien is menselijk voedsel niet geschikt voor de dieren.

Waar vind je welke grote grazers?

Konikpaarden

Het konikpaard is een klein paardenras dat oorspronkelijk uit Polen en Wit-Rusland afkomstig is. Koń is Pools voor paard, konik is hiervan het verkleinwoord en betekent paardje. Dit ras is nauw verwant aan de wilde paarden van Polen. In het begin van de negentiende eeuw kruisten Poolse boeren deze dieren met hun eigen paarden. Hieruit ontstond het huidige konikpaard, die zij als werkpaard gebruikten. Nu, ruim een eeuw later, neemt dit ras de natuurlijke plek van zijn voorvaderen weer in. Inmiddels leven er in Nederland bijna 2.000 konikpaarden in het wild. Je vindt deze bijzondere paardjes in de volgende natuurgebieden: Gendtsche Waard, Loevestein – Munnikenland, Noordwaard, Loowaard, de Oostvaardersplassen, Gelderse Poort: Klompenwaard en Sterreschans, Gelderse Poort: Stadswaard, Oude Waal, Groenlanden en Bizonbaai, Geldersche Poort: Millingerwaard, Geldersche Poort: Erlecomse Waard, De Rug, Rivierpark Maasvallei, Geuzenbos Amsterdam, Weurtse uiterwaard, Beuningse uiterwaarden, Pannenhoef, Oranjezon, Slikken van de Heen en De Staart.

Heckrunderen

Het heckrund is een runderras, genoemd naar de Duitse broers Heinz en Lutz Heck. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw probeerden de gebroeders het oerrund, de uitgestorven voorouder van de hedendaagse runderrassen, opnieuw te fokken. Dit deden zij door de zogenaamde “primitieve rassen” zoals het Corsicaanse bergrund, de Spaanse vechtstier, de Schotse hooglander en het Hongaarse stepperund te kruisen. Ze geloofden dat de genen van de oeros nog in deze soorten aanwezig waren. Als ze de genen van de primitieve soorten konden herschikken, zouden zij de oeros terug kunnen brengen.

Meer weten over Wandelmagazine? Klik hier!

Het terugfokken van het oerrund was destijds een wetenschappelijk omstreden zaak. Desalniettemin kreeg het project van de Hecks steun van de nationaalsocialistische overheid, omdat het in lijn lag met de rassenleer die zij propageerde. Vooraanstaand nazi Hermann Göring liet de heckrunderen die uit deze experimenten ontstonden, grazen in zijn jachtgebied nabij de Russisch-Poolse grens. Van het kweekprogramma van de Hecks overleefden zo’n 39 dieren de Tweede Wereldoorlog. Ze verdwenen lange tijd uit de belangstelling, tot ze in de jaren tachtig werden herontdekt door natuurbeheerders. In Nederland zijn ze nu te vinden in de Oostvaardersplassen en op de Slikken van Flakkee.

Wisenten

Wisenten vormen samen met de Amerikaanse bizon de laatst overgebleven bisonsoorten. In het verleden omvatte het leefgebied van de wisent grote delen van West-, Centraal- en Oost-Europa. In de 11e eeuw leefde de soort nog in de bossen van Centraal- en Oost-Europa. Het leefgebied van de wisent begon steeds verder te krimpen, naarmate het steeds meer voor landbouw werd gecultiveerd. In het begin van de twintigste eeuw stierf de wisent in het wild uit. Dankzij fokprogramma’s van dierentuinen kon de wisent in 1952 opnieuw in het wild worden uitgezet. Dit gebeurde voor het eerst in de bossen van Białowieza in oost Polen. Wereldwijd leven er in totaal nu ongeveer 6000 wisenten in het wild of in gevangenschap. Hiermee is de wisent wereldwijd nog steeds zeldzamer dan bijvoorbeeld de tijger of de zwarte Neushoorn. De wisent is nu in Nederland te vinden in Zuid-Kennemerland, de Veluwe en Maashorst.

Exmoorpony’s

De Exmoorpony behoort tot de laatste rassen van wilde oerpony’s. De Exmoorpony is vernoemd naar het gebied waar hij al eeuwenlang leeft: de Engelse streek Exmoor. Exmoor is een geïsoleerd, heuvelachtig gebied, dat voor het grootste deel uit heide en moerassen bestaat. Hierdoor zijn de paarden goed in staat om op een schraal dieet te overleven. Oorspronkelijk kwam dit soort pony voor in heel Noordwest-Europa, maar alleen in het zuidwesten van Engeland, in Exmoor, zijn de primitieve kenmerken niet verdwenen door kruising met andere paardenrassen. Sinds de jaren 1990 wordt de Exmoorpony ook op beperkte schaal in Nederlandse natuurgebieden gehouden. It Fryske Gea is daarmee begonnen door een jonge hengst en enkele jonge merries uit het Verenigd Koninkrijk te importeren en het natuurgebied Mandefjild bij Bakkeveen door deze pony’s te laten begrazen. Naast deze gebieden, grazen ze ook in Maashorst en op Schiermonnikoog.

Schotse Hooglanders

De Schotse Hooglander is een bekend gezicht in de Nederlandse natuur. Zoals zijn naam al aangeeft, komen deze harige runderen oorspronkelijk uit de Schotse Hooglanden. De Schotse Hooglander is één van de oudste rassen van Groot-Brittannië. Oorspronkelijk waren de meeste hooglanders zwart, maar omdat koningin Victoria de dieren met een rode vacht mooier vond, werd bij het fokken van deze dieren actief geselecteerd op de rode dieren. Dit, nu meestal roodbruine, runderras is uitermate zelfredzaam en wordt daarom in vele natuurgebieden in Nederland ingezet als grote grazer. De hooglander graast in de volgende Nederlandse natuurgebieden: Noordwaard, Kitschbach, Roode Beek, Drielandenpark, Broekpolder Vlaardingen, Landtong Rozenburg, Eiland van Brienenoord, Klimaatbuffer IJsselmonde, De Koedood, Diemen NUON, Geuzenbos Amsterdam, Kuipersveer en De Staart.

Op de hoogte blijven van het laatste wandelnieuws?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ons op Facebook, dan mis je niks!