Hälsingland, Zweden: wandelen langs werelderfgoed boerderijen en een vogelreservaat

Rust en ruimte genoeg in Zweden, zeker naarmate je noordelijker komt. Dus waarom zou je dan aan weerszijden van de snelweg E4 gaan lopen? Omdat je alleen op die manier een van de Hälsinglandse herenboerderijen van de UNESCO Werelderfgoedlijst kunt verbinden met het belangrijkste vogelreservaat van de regio. En qua drukte op die snelweg valt het gelukkig ook wel mee; het blijft tenslotte Zweden. En zo’n 200 verschillende soorten vogels hebben er ook niet echt moeite mee. Natuur en cultuur langs de snelweg.

In de 19de eeuw ging het economisch goed in Hälsingland. Zo goed, dat er flink geld werd verdiend door de boeren. Van oudsher kende deze streek geen adel waaraan belastingen moesten worden betaald. De boeren waren eigen baas en grootgrondbezitters en konden het geld in eigen zak steken. Dat deden ze niet, het raakte in zwang om het huis op de boerderij, vaak een complex van huis, bijgebouwen en schuren, te vergroten en verfraaien. Het was een manier om de welvaart en goede smaak te tonen aan familie, vrienden en buren.

Art nouveau

Niet alleen van buiten werden die herenboerderijen steeds groter en mooier, maar ook van binnen werd alles uit de kast gehaald om de boel te verfraaien. Schilders werden aangetrokken om het interieur te voorzien van de meest uiteenlopende motieven en schilderingen. Op de bovenverdieping waren de meest bijzondere kamers te vinden, die werden gebruikt voor memorabele momenten, zoals een bruiloft, een begrafenis. Meestal waren ze dus niet in gebruik en waarschijnlijk is dat ook de verklaring waarom een aantal van die versieringen zo goed bewaard is gebleven. In 2007 werden zeven van deze rijk gedecoreerde boerderijen door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst, onder de naam ‘Hälsingegården’.
Vandaag starten we onze wandeling bij de Erik-Anders Gård, niet ver van Söderhamn. In de zonnige tuin genieten we van een kop koffie. Binnen bekijken we de met de hand aangebrachte, deels gerestaureerde versieringen, veelal in art nouveau-stijl. Sommige kamers zijn deels ingericht, waardoor het lijkt alsof er gisteren nog gedineerd is.

De natuur in!

Maar we zijn hier niet voor een museum gids, er moet ook gewandeld kunnen worden. We willen naar het Ålsjön natuurreservaat, een meertje met rietlanden en eilandjes waar meer dan 200 soorten vogels zijn gesignaleerd. Dat ligt een paar kilometer verderop en daarvoor moeten we de snelweg kruisen. Daar hebben ze hier een creatieve oplossing voor gevonden! Er ligt een smalle tunnel onder de weg waarmee het water uit het meer wegstroomt naar de volgende plas. Met vlonders is een drijvend wandelpad gecreëerd, onder de E4 door.

Vogels en vertrouwen

Aan de andere kant ligt een gras- en veenachtig gebied. Behalve wat voorbijrazende auto’s overheerst vooral het gekrijs van een groepje meeuwen dat zich op een van de eilandjes heeft gevestigd. We volgen het smalle wandelpad, dat verderop weg buigt van de snelweg en door de bosrand min of meer de oever van het vogelreservaat volgt. Halverwege staat een uitzichttoren. Op de 2e verdieping is in de hut niet alleen een kacheltje maar ook een compleet arsenaal aan vogelboeken te vinden. Wat een gastvrijheid en vertrouwen in de mensheid! In ons eigen landje zou dit waarschijnlijk direct gejat worden.

Wat is dat?

Na de toren trekken we verder rond het meertje. Aan de andere kant ligt een rustige asfaltweg, waarlangs een paar fraai gelegen huizen – met uitzicht op het meer – liggen. We vergapen ons aan de tuinen en huizen en lopen zo ongemerkt een paar kilometer terug richting de E4. Daar gaan we opnieuw een smal pad op, dat al snel overgaat in een vlonder. En wonderlijk genoeg lijken zich vandaag precies op dat stuk – vlak bij de E4 – de meeste vogels op te houden. We zien allerlei vogels en vogeltjes, waarvan we er maar een paar herkennen: kieviten, meeuwen, eenden en een gans en plevier-achtige vogeltjes. Druk krijsend, snaterend, spatterend en nauwelijks verschrikt door onze aanwezigheid.

Bloemen graag!

Via vlonders en een bruggetje keren we terug naar onze ‘geheime’ doorgang onder de snelweg door. Een paar honderd meter langs een landweg en dan via de rand van een gemaaid veld terug, richting de Erik-Anders Gård die we in de verte al zien liggen.
Er is maar één klein minpuntje te verzinnen en dat is de boer die net het veld heeft afgemaaid. Veldbloemen geven de Zweedse zomer nog meer kleur en sfeer, en die zijn zojuist verdwenen in een paar hooibalen!

Gelukkig kan ik dan mijn hart  nog even ophalen in de tuin van het werelderfgoed. Daar zijn de terrasstoelen al naar binnen en is het stil. Naast de veldbloemen is er een keur aan bloeiers aangeplant waar we nu in alle rust van kunnen genieten. Lelies, margrieten, campanula. En één van mijn all time favorites: pioenrozen! Uitbundig bloeiend en fier overeind, want er is al dagen geen drup regen gevallen.

Dik tevreden met deze 10 km wandeling rijden we terug naar Söderhamn, op zoek naar een plekje op een zonnig terras. Vi älskar Sverige!

Dit wordt wandeling 7 uit de gids Wandelen in Midden-Zweden. Hälsingland, Gästerikland & Västmanland. Als alles volgens plan verloopt, verschijnt die in januari 2017. Kijk t.z.t. op www.onedaywalks.com voor meer informatie. 

NB: Deze blog is eerder verschenen op onedaywalks.blogspot.nl. Tekst en foto’s: Paul van Bodegraven