Hoe zit dat met die gele pijl van de Camino?
De mythische gele pijl is het onbetwistbaar symbool van de Camino de Santiago. Op elk kruispunt kom je ze tegen tijdens je pelgrimstocht naar het bekende Spaanse bedevaartsoord. De gele pijl is dan ook de enige en officiële markering van de verschillende routes van de Camino naar Santiago de Compostela. Maar wat is de oorsprong van de gele pijl? In deze blog leggen we je uit hoe dat precies zit!
Tekst & beeld: Annemiek Nefkens | WAW.travel
Terug naar het begin
De gele pijl is een relatief recent symbool. Tot de jaren ‘70 had de Camino naar Santiago namelijk geen bordjes die de richting van de pelgrimsroute aangaf. Pelgrims die in de Middeleeuwen in Santiago zijn aangekomen, na honderden of zelfs duizenden kilometers te hebben afgelegd, volgden gewoonweg de voetsporen van hun voorgangers.
In de jaren ‘70 begon een priester in O Cebreiro, Elías Valiña, met het in kaart brengen van wat we nu Camino Francés noemen. Hij wijdde zijn leven aan het uitzetten van de pelgrimsroute van Roncesvalles naar Santiago de Compostela. Hiervoor herstelde hij verloren delen van de pelgrimsroute en plaatste hij markeringen langs het traject, zodat het voor pelgrims gemakkelijker zou zijn om de route te volgen.
De kleur geel
Maar waarom dan een gele pijl? En niet een groene? Of rode? Volgens de legende begon Valiña een gele pijl te schilderen, gebruikmakend van overgebleven verf die door lokale werklui werd gebruikt om wegen te markeren. Voor José Manuel López Valiña, een afstammeling van de pastoor van O Cebreiro, was de keuze voor deze kleur echter niet zo toevallig.
“Bij de eerste uitstapjes om het terrein te verkennen en de route te markeren, besefte mijn oom dat het nodig was om iets te gebruiken dat veel aandacht zou trekken en dat lang meegaat. Toen hij in Frankrijk aankwam, zag hij dat geel de kleur was die werd gebruikt om bergroutes te markeren, dus besloot hij de route van de Camino de Santiago in deze kleur te schilderen”, vertelde hij.
Wat de waarheid ookmoge zijn, Elías Valiña koos ervoor om de pelgrimsroute naar Santiago te markeren met gele pijlen. En het bleek een succes. Het is een eenvoudig en gemakkelijk herkenbaar symbool, dat inmiddels universeel is geworden. De populariteit van de gele pijl als symbool van de Camino de Santiago bracht de Raad van Europa er uiteindelijk toe dit teken uit te roepen tot de officiële markering waarmee de pelgrimsroutes meten worden aangegeven.
Deze eerste “officialisering” van de gele pijl is opgenomen in de Verklaring van Santiago de Compostela. Dit document werd op 23 oktober 1987 ondertekend.
De gele pijl geeft richting
Ter voorbereiding op een nieuw Heilig Jaar in 2021 besloot de Consejo Jacobeo – een samenwerkingsorgaan tussen de Algemene Staatsadministratie en de Autonome Gemeenschappen waar de verschillende pelgrimsroutes van de Camino de Santiago doorheen lopen – de markering een nieuwe impuls gegeven.
Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!
Tijdens een bijeenkomst in León besloten de leden om van de gele pijl en de net zo bekende Camino-schelp de enige officiële symbolen van de Camino te maken.
Door deze overeenkomst zijn de ‘officiële borden’ op alle routes en in elke autonome gemeenschap hetzelfde geworden. Zo kwam er een einde aan de mengelmoes van signalen, waaronder stenen, linten, zelfs GR-borden met hun witte en rode markeringen. Overigens zijn deze tekens nog steeds te vinden op een aantal pelgrimsroutes.
De Consejo Jacobeo stelde tevens vast dat de gele pijl aanwezig moet zijn op alle routes, op elk kruispunt en om de twee kilometer.
Met deze beslissing eindigde ook een andere controverse: die van het gebruik van de gele pijl voor alles. Zo mochten hostels, horeca, winkels, restaurants niet meer met de gele pijl de locatie van hun bedrijf aangeven. Het symbool mag alleen en uitsluitend worden gebruikt om de richting van de Camino de Santiago aan te geven.
Sint-Jacobsschelp
De Sint-Jakobsschelp is ook een belangrijk symbool van de Camino naar Santiago. Afbeeldingen ervan zijn te vinden op alle Camino’s en in allerlei vormen. Of ze nu op rotsen zijn geschilderd, op het trottoir zijn geplaatst of van echte schelpen zijn gemaakt, ze hebben één ding gemeen: ze leiden je naar Santiago de Compostela. Dit embleem is echter niet gemaakt als richtingaanwijzer, aldus de Consejo Jacobeo. Dat recht is en blijft enkel voorbehouden aan de gele pijl.
#wegoGent! Kom jij ook?
Vakantiebeurs? Fiets- en Wandelbeurs? Nee, #wegoGent. WAW.travel opent van 4 tot en met 7 oktober een pop-up office in Gent. Tijdens deze dagen is het team aanwezig voor een Meet & Greet en kun je vrijblijvend langskomen voor informatie over je volgende fiets- wandelreis of omdat je gewoon zin hebt in lekkere koffie en ons eens live wilt ontmoeten.
In de middagen organiseren we toffe en interessante activiteiten, voor en door WAW-travelers en friends. Zo staat op vrijdag 6 oktober een wandeling in Gent met bezoek aan de stadsbrouwerij gepland. En op zaterdag 7 oktober organiseren we een wandeling op de Via Scaldea, de pelgrimsroute van Vlissingen naar Reims. Iedereen is van harte welkom. Wil je ook het programma ontvangen? Meld je dan hier aan. En noteer voor nu alvast de data in je agenda!
Over de auteur
Annemiek Nefkens liep in 2018 de Camino naar Santiago de Compostela. 2.000 km en 3 maanden verder, besloot zij haar leven totaal te veranderen. Ze ging wonen in Spanje en begon, samen met haar Spaanse partner Roberto, WAW.travel. Gespecialiseerd in het organiseren van op maat gemaakte wandelvakanties in Spanje, waaronder de Camino de Santiago.
