Londen: wandelen in het spoor van Wilhelmina en de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef koningin Wilhelmina in Londen, met in haar kielzog schoonzoon Bernhard, die er “de tijd van zijn leven” had. Wilhelmina gaf leiding aan de Nederlandse regering in ballingschap en stak geregeld via Radio Oranje haar volk een hart onder de riem. Deze stadswandeling door het Londen van Wilhelmina voert door de wijken Belgravia, Mayfair, West End, een stukje Hyde Park en langs plaatsen die herinneren aan de Nederlandse vorstin.
Oude bomen
De stadswandeling start bij metrostation Sloane Square. Vanaf hier wandel je in enkele minuten naar Eaton Square. Daar vind je, op nummer 82, de eerste Lodense woning van Wilhelmina en Bernhard. Vanaf het balkon bij haar zitkamer keek de koningin uit op het plein met zijn hoge oude bomen. Het deed haar verlangen naar een plekje “buiten”. Dat vond ze al snel in het gehucht Roehampton, bij Richmond Park: een optrekje met een tuintje. Via Chester Square 77, waar de koningin en de prins kantoor hielden, wandel je vervolgens door naar Buckingham Palace.
Buckingham Palace
Na aankomst in Londen logeerde Wilhelmina enige tijd in de residentie van de Britse koning George VI, die zelf weigerde uit te wijken naar Canada en overdag in zijn paleis resideerde. Tot haar dood woonde zijn dochter, koningin Elizabeth II, op Buckingham Palace. Was zij thuis, dan wapperde de koninklijke standaard op het middelste paviljoen. Was de vorstin afwezig, dan werd de Union Jack gehesen. Sinds haar overlijden staat het paleis ‘leeg’. Koning Charles wil er niet wonen en overweegt het paleis open te stellen voor publiek.
‘Ik heb gezegd’
Via Green Park en Piccadilly kom je in Stratton Street. Het pand op nummer 5 is Stratton House, destijds eigendom van Shell. Hier vonden tijdens de oorlog de uitzendingen plaats van Radio Oranje, “de stem van strijdend Nederland”. Wilhelmina nam 31 keer plaats achter de microfoon om haar onderdrukte volk moed in te spreken. Beroemd zijn haar woorden: ‘Wie op het juiste oogenblik handelt, slaat den Nazi op den kop. Ik heb gezegd’.
Pret gehad
De volgende stopplek is Claridge’s Hotel. Hier schuilden Wilhelmina en Bernhard tijdens de Duitse bombardementen. De koningin zag de charme ervan wel in. Aan haar dochter Juliana in Canada schreef ze eens dat ze een enige nacht had gehad: ‘Jongens!!! Wat heb ik een pret gehad: een heel uur lag ik te luisteren naar ‘t oorlogsspel in de lucht’.
‘Choleralijders’
Op Hyde Park Place bevond zich het thuishonk ‘Oranjehaven’ van de Engelandvaarders (Nederlanders die tussen de regering in Londen en het Nederlands verzet op en neer reisden). Wilhelmina ging er wel eens thee drinken. Heel bijzonder voor haar, die zo zelden ‘gewone’ mensen ontmoette. Bekend uit de film Soldaat van Oranje (en waargebeurd) is de scène waarin een man de NSB’ers “klerelijers” noemt. Wilhelmina moest even bij haar secretaris navragen wat de goede man precies bedoelde, want deze verbastering van choleralijders kende zij niet. Op hun beurt bewaarden ook de Engelandvaarders mooie herinneringen aan de ontmoetingen. Het voelde soms alsof ze “zomaar bij hun tante op bezoek waren geweest”.
De volledige routebeschrijving vind je hier.