NS-wandeling over de Waterlinie en door het Verdronken Bos
Samen met een wandelgroep loop ik de NS-wandeling Waterlinie Culemborg. Deze 17 kilometer lange wandelroute loopt van de wijk Castellum in Houten naar Culemborg. Volgens de beschrijving krijg je bij deze route alle aspecten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie te zien: forten, inundatiekanalen en bunkers. Benieuwd of dit klopt!
Tekst & beeld: Irene Kapinga | www.opstapmetirene.nl
Bij het NS-station maken wij kennis met elkaar. We zijn vandaag met 14 personen, 13 vrouwen en 1 man. De meeste lopers blijken uit ‘deze omgeving’ te komen. Ik hoor plaatsnamen als Culemborg, Tiel en Zaltbommel. Maar ook zijn er mensen die iets verder hebben gereisd, bijvoorbeeld uit Hilversum, Almere, Amersfoort, Rijswijk (ZH) en Den Haag. Elk van ons is nieuwsgierig naar deze route.
Vinexwijk naar Romeins model
De route die wij lopen start in de nieuwbouwwijk Houten Castellum. Deze wijk is naar Romeins voorbeeld gebouwd in carré-vorm en is omringd door een slotgracht. De straten hebben namen met voorvoegsels als Porta en Via. De huizen aan de buitenkant liggen aan het water. Kleurrijke wachters van een wat mij betreft prettig voelende, speels opgezette nieuwbouwwijk.
Deze kleurige huizen zijn boven het water gebouwd, via vlonders lopen wij door hun ‘voortuin’. Eenmaal buiten Houten wandelen we via een brug het Amsterdam-Rijnkanaal over. Deze waterweg blijven we hierna nog een tijdje volgen, tot we op een gegeven moment abrupt linksaf slaan, richting het Verdronken Bos.
Door het Verdronken Bos
Het Verdronken Bos is begin vorige eeuw in gebruik genomen als waterbergingsgebied. In tijden van veel neerslag wordt het water hier opgevangen. De bomen bleken echter niet bestand tegen de hoge waterstand, ze gingen dood. Vandaar de naam voor dit gebied: het Verdronken Bos.
Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!
Via het vlonderpad lopen wij door dit bijzondere waterbos. De bomen hier zijn inmiddels in korte stompjes veranderd, die overal boven het water uitsteken. Aan de andere kant van het verdronken bos ligt het riet plat op het water.
Sporen van de Waterlinie
Na het bos bereiken wij het inundatiekanaal. Dit is een kanaal dat onderdeel is van de tussen 1815 en 1940 aangelegde Hollandse waterlinie. Bij het naderen van de vijand kon men met het water uit dergelijke kanalen het land zo’n 40 cm onder water zetten. Dat zou de vijand remmen en het rijke westen van Nederland bescherming bieden. Langs het kanaal loopt een grasdijk. Wij lopen door de modder, het glibberen valt mee.
Voor de gesloten poort van het WKU-fort, ook onderdeel van de waterlinie, houden wij pauze. Er zijn geen bankjes, dus besluiten we op de grond te gaan zitten. De zon is warm genoeg, er is geen zuchtje wind.
In goede stemming vervolgen wij na de pauze onze weg. Het is droog en het is stil. Het geluid van de overvliegende ganzen klinkt als muziek in mijn oren, voor mij is dit hét geluid van het rivierenland.
Een omweggetje
Wij komen een route-maker tegen die een wandeling van WS78 voor maart 2023 aan het uitzetten is. Hij geeft ons de tip om de route een klein beetje te verlengen en een ommetje te maken door en over een extra fort. Met elkaar beslissen wij zijn advies te volgen.
Hert fort Lunet aan de Snel bestaat uit in grasheuvels gegraven etages. Vanaf de top zou je een prachtig uitzicht hebben. Zonder twijfel beklimt iedereen ook de laatste trap. Even later voelen wij ons ‘on top of the world’.
Fort Honswijk en de Winterdijk
Ook bij Fort Honswijk staan wij stil. Dit fort, gebouwd tussen 1841 en 1848, moest de vijand de doortocht over de Lekdijk verhinderen en om in samenwerking met het aan de andere zijde van de rivier gelegen Fort Everdingen de Lek af te grendelen. De sporen van de verdedigingslinie zijn ook hier nog goed zichtbaar.
We nemen opnieuw pauze. Er zijn toiletten, je kunt een kop koffie drinken en we lopen een rondje door het fort. Het voelt veilig en tegelijkertijd geeft deze plek ook een afgesloten gevoel.
Vanwege het hoogstaande water en de natte ondergrond kies ik er op advies van de routemakers voor om deze keer niet door de uiterwaarden van de Lek te lopen maar over de winterdijk. Voordeel van die route is dat wij een mooi uitzicht hebben op de rivier, aan onze rechterhand, en op het lager gelegen boerenland links van ons, een mooi landschap met goed onderhouden boerderijen.
Eindpunt Culemborg
Met het autoveer, de Liniepont vaart in de winter niet, gaan wij naar de overkant van de Lek. De pont is net weg als wij aankomen, 10 minuten later is hij terug. Voor 80 cent per persoon vaart de schipper ons over. Zonder mondkapjes, wat voelt deze tijd weer vrij!
Culemborg is een monumentaal stadje. Eén van de wandelaarsters uit onze groep woont hier, zij vertelt ons over de historie en wijst ons een mooie weg. Op de Markt, met uitzicht op de enig overgebleven poort sluiten wij bij Brownies en Downies de wandeling met een verwarmend drankje af. Terwijl ik mijn drankje drink zie ik lachende gezichten en ontspannen ogen. De zon op je huid, de prachtige omgeving en het ontspannen tempo maakten deze dag tot een topdag. Het goede gezelschap deed vandaag de rest.
Door de poort lopen wij richting het station. Met een welgemeend ‘bedankt en tot ziens’ nemen wij afscheid. We gaan weer op weg naar huis.
Over de auteur
Irene Kapinga is wandelaar, pelgrim, gids, coach en reisleider. In 2000 liep zij voor het eerst naar Santiago de Compostela. Vele pelgrimsroutes heeft ze daarna zelf gelopen. Vanaf april 2018 begeleidt (en organiseert) Irene wandelingen over Nederlandse, Belgische, Engelse, Spaanse en Portugese pelgrimspaden. Regelmatig schrijft ze over haar ervaringen op nabije en verre (pelgrims)wegen. Meer over Irene en over pelgrims-wandelingen lees je op www.opstapmetirene.nl