Onze meest onvoorbereide wandeltocht ooit: wandelavontuur in Bulgarije
In een vorig blog hebben we het zijdelings gehad over enkele voordelen van een wandeltocht waarbij je niet alles tot in de puntjes hebt voorbereid. Het betrof onze wandeltocht door Istrië. Maar de wandeltocht met het hoogste ‘we-zien-ter-plekke-wel-karakter’ was een vijfdaagse, zelfverzonnen route in centraal Bulgarije. Een avontuur, in veel opzichten. Of zo’n tocht op deze manier ook geslaagd was? Je leest het in de laatste zinnen.
Tekst & beeld: Hans Plas | oranginas.nl
Waarom Bulgarije en waarom zo weinig voorbereidingen?
Er was een periode in ons wandelbestaan waarin de zogenoemde Oostbloklanden een bijna magische aantrekkingskracht op ons hadden. In een eerdere blog hebben we over die magie in Tsjechië al het nodige verteld. Daar kwamen na verloop van tijd ook Polen, Montenegro, Slowakije, Slovenië, Kroatië en Roemenië bij. En dan is het wachten nog op: Bulgarije!
We konden ons er geen echte voorstelling van maken. We lazen over het Pirin Nationaal Park, het Rila-gebergte en de Rhodope. En de klassieke superlatieven over al het moois in deze gebieden stroomden ons tegemoet… Maar we werden er warm noch koud van.
Bij Bulgarije hadden we weinig andere associaties dan criminaliteit en corruptie. Iemand noemde trouwens ook nog snel yoghurt, om het gehalte aan vooroordelen naar beneden bij te stellen. Zo erg kon het toch niet zijn? Om liever weer snel aan den Doolaard (1901-1994) te denken, de grote Balkanschrijver. Echter: hij schreef vooral over Macedonië en Montenegro…Maar Bulgarije?
We zagen op het internet een treinverbinding tussen Sofia en de Zwarte Zee (Boergas) en die trein liep min of meer parallel aan het Balkangebergte. Ergens halverwege uitstappen? Is ‘t wat? En op dat moment wint je blinde vlek van koppigheid en domheid het van een goed doordachte keuze en boek je een vlucht naar Sofia. Met een uiterst vaag plan in je rugzak. En in je hoofd.
Sofia.
En zo land je na twee uur vliegen met Bulgaria air in Sofia. Van het vliegveld pakten we de bus naar het centraal busstation (zo’n 6 kilometer daarvandaan) en van hieruit namen we vervolgens de bus naar het centraal treinstation.
Direct na het instappen in de laatste bus was er de controle. Twee mannen met een nogal versleten jack en daaroverheen een smoezelig witte band met de tekst “Inspector” spraken ons aan. Ze hadden geconstateerd dat we de kaartjes horizontaal door de automaat hadden gehaald in plaats van verticaal. “5 euro boete per persoon, bitte,” eisten ze daarom. De rest van de bus keek beschaamd en gegeneerd toe, maar zei niets. Als we bezwaar wilden maken: het politiebureau was een uurtje rijden, we konden met hen in de auto. Daar waren wel weer “extra kosten” aan verbonden. En de commissaris was “niet erg geliefd”. Althans zoiets, begrepen we. Afijn, we betaalden de boete maar en gingen op naar het Sofia CS.
5 uur wachten
Volgens dienstregeling zou de trein naar Boergas om 3 uur ’s-middags vertrekken. Op dit station, hebben we geleerd om nooit meer te klagen als de NS iets te laat is.
We sloten ons op het perron aan bij een groepje wachtenden. Na herhaaldelijk “Boergas? Boergas?” en “si, si, yes” kon er niets meer misgaan, zo dachten we. Het viel ons al snel op dat het groepje wachtenden als op niet te lokaliseren commando’s wegliep, een tijdje wegbleef en weer terugkwam. “Все още няма влак?”, waarna ze nog ronddrentelden en weer vertrokken. Om 6 uur sprongen we al een gat in de lucht toen er een locomotief met een goederenwagon op ons perron aankwam. Waarna het groepje weer terugkwam en opnieuw verdween, evenals de locomotief en de wagon.
Meer weten over Wandelmagazine? Klik hier!
Om 7 uur verscheen er een nieuwe personenwagon, om half acht nog een en een kwartier later kwam de diesellocomotief. Na 5 uur wachten gingen we eindelijk op weg naar Boergas. Nog vier uur te gaan! Per trein, deze keer. De treinreis zelf werd ook al een unieke ervaring. Wel eens met vier kippen in een mand naast je en een druk gebarende zigeunerin tegenover je uren in een trein gezeten? Wij in elk geval wel.
De wandelroute
Halverwege het traject stapten we uit in Karlovo. Vanuit hier gingen we de volgende ochtend met de bus naar Troyan (65 kilometer), een verwijzing naar de Romeinse keizer Trajanus. Het Balkangebergte over via de Beklemeto-pas (1.520m). Eenmaal daar moesten we vervolgens op zoek naar een kaart en een hotel. De enige te vinden kaart, de КАРТОГРАФИЯ ЕООД-kaart (schaal 1:60.000), was slecht noch goed. Er zijn inmiddels betere.
De route die we op deze kaart uitstippelden – tussen Troyan en Etropole, westwaarts – zou naar het zuiden steeds uitzicht bieden op het Centrale Balkangebergte, de Stara Planina, de Oude Bergen (tot 2.400m). En dat bleek te kloppen!
Onderweg passeerden we de nodige dorpjes, evenals de etappeplaatsen Šipkovo, Ribarica, Teteven, Pravec en Etropole. We wandelden via oude verbindingsweggetjes, zandpaden, graspaden, langs riviertjes en als het niet anders kon in de berm van de verharde grotere wegen. Onderweg hadden we geen spectaculaire klimpartijen.
De tijd heeft stilgestaan
Liefhebbers van kleinschalig boeren, van een autarkische agrarische cultuur en improvisatietalent kunnen hier aan hun trekken komen. Ik onderbreek graag een wandeltocht om langdurig te kunnen kijken naar de boer die zijn pruimenbomen ent. Hier wordt immers Rakija van gemaakt, de bekende sterkedrank van de Balkan (alcoholpercentage kan oplopen tot wel 75%!).
Hier is de beschrijving “de tijd heeft stilgestaan” niet zozeer een quasi-romantische aanduiding van een westers reisbureau. In plaats daarvan typeert het perfect een wijze van leven die wij in Nederland nauwelijks meer kennen. Maar de realiteit is hier ook dat veel jongeren zijn weggetrokken. In Spanje wonen en werken honderdduizenden Bulgaren. Het zijn vooral oude mensen die je onderweg tegenkomt. “De natuur is hier prachtig, maar we hebben mensen nodig” en “Het was vroeger heel levendig, je had een bakker, kledingwinkels, er waren bruiloften en er werden kinderen geboren”, zo is vaak te horen en te lezen.
De natuur
Voor de meer spectaculaire natuur dien je naar het zuiden te zakken, de bergen van het Nationale Park Centrale Balkan in. Tot 800 meter hoogte bestaat het grootste deel van het gebergte uit bos met loofbomen, zoals haagbeuk, eik, en beuk. Er leven bruine beren, wilde geiten, zwijnen, herten, wolven en vossen. Ook zijn er talrijke natuurlijke grotten en watervallen te vinden. De uitzichten zijn breath-taking…
Vanuit onze etappeplaatsen lopen er diverse gemarkeerde routes, veelal tweedaags, met een overnachting in een berghut. Hier kan je ter plekke over informeren. Wij hadden, zoals al gemeld, onze zinnen gezet op de streek aan de voet van het Centrale Balkangebergte. Daar zijn we dan ook bijna alle dagen gebleven.
Het Glozhene-klooster
Het Glozhene-klooster is een oosters-orthodox klooster gelegen op de hellingen van de Stara Planina, vlak bij het dorp Glozhene (Teteven) en de rivier Cherni Vit. Het klooster dateert uit de 13e eeuw (1224) en herbergt enkele eeuwenoude fresco’s en iconen. De kloosterkerk is gebouwd in de 14e eeuw na de oprichting van het klooster, maar werd verwoest door een aardbeving in 1913, samen met enkele fresco’s. De moderne, huidige kerk werd in 1951 gebouwd op het terrein van de oude.
Vanaf de rivier de Vit in Glozhene kun je, na enig zoeken in dit dorp, een pad naar boven vinden. Een uur later ben je in de kloostertuin en is het genieten van een fantastisch uitzicht! Een asfaltweggetje naar beneden brengt je in Malak Izvor. En toen stonden we daar. Het dorp bleek een stuk minder geschikt als etappeplaats dan we hadden gedacht. Geen hotel, geen B&B, niets! Tot een wat oudere heer kwam aangelopen.
Improviseren
“търсиш ли пътя?” (Zoekt u de weg?), vroeg hij. Dat deden we. En een hotel ook. “което е на 35 километра”.
Maar de man was ook taxichauffeur, hij wees op z’n Lada Niva. Er konden volgens hem met gemak 7 personen in.”If you say so” en dus stapten we in. De treinreis met vier kippen in de mand naast ons was een paradijs vergeleken met deze tocht van 35 kilometer. Maar na anderhalf uur stonden we op een verlaten, uitgestorven en donker plein in een onbekende stad. “хотел!”, zei de taxi en wees ons drie keer linksaf. Later begrepen we dat zijn taxi aanbod strikt verboden was, maar als je achter het hotel parkeerde in plaats van bij de voordeur kraaide er geen haan naar… We voelden het: we waren bijna weer in Sofia.
Was het geslaagd?
Voor een land als Bulgarije was het gebrek aan voorbereiding toch wel hinderlijk. De nadelen waren groter dan de voordelen. Ondanks het hoge avontuurgehalte, de boeiende kennismaking met een wijze van leven die wij niet meer kennen en het bezoek aan het klooster, hebben we achteraf bezien te veel laten liggen. Zoals routes in de bergen, op hoogte, met behulp van een goede kaart. Of het vervoer uit Karlovo zo regelen dat we vanaf de Beklemeto pas al dalend naar Shipkovo haden kunnen lopen. Of op de eerste dag een rondwandeling via het klooster van Troyan maken voordat we westwaarts zouden gaan. En een betere oriëntatie op de onderdakmogelijkheden had een hoop overbodig – maar avontuurlijk – gedoe kunnen voorkomen. Maar achteraf is mooi wonen.
Algemene routetips
- Op onze website is een mooie video te zien van het Glozhene klooster.
- Wildkamperen is officieel niet toegestaan. Maar ja, er is zoveel officieel niet toegestaan en veel lokale gezaghebbers schijnen het toe te laten.
- De Bulgaarse keuken kent veel Turkse en Griekse invloeden.
- Een goede wandelkaart lijkt ons: Wandelkaart 4 Stara Planina gebergte, uitgeverij Domino (9789546512581)
- Bij de Bulgaren staat het Balkangebergte bekend als Stara Planina: Oud Gebergte.
- Nu je toch hier bent: misschien ben je ook geïnteresseerd in de Sultans Trail, een langeafstandwandel- en fietsroute van Wenen naar Istanbul. De route is 2.500 km lang (1,550 mi) en voert door Oostenrijk, Slowakije, Hongarije, Kroatië, Servië, Bulgarije, Griekenland en Turkije.