In deze nieuwe reeks blogs staat steeds naast de wandeling ook de medewandelaar centraal. Ik wandel de komende tijd samen met mensen die een stad goed kennen en me naar de kern van hun stad leiden. Deze keer is dat Barry Woudenberg. Hij is een geboren en getogen Amersfoorter en is ook natuurfotograaf. Op zijn wandelingen door en rond de stad fotografeert hij graag vogels. Ik loop op een koude zonnige zaterdagmorgen met hem mee en kijk door zijn ogen naar de omgeving. Onderaan deze blog staat ook de podcast (20 minuten), die Golfbreker Radio van deze wandeling maakte.
Tekst: Aat van der Harst | www.verhalenonderweg.nl
Beelden: Barry Woudenberg, Amersfoort
De bosuil en het ijsvogeltje
Ik ontmoet Barry Woudenberg in een tamelijk nieuw natuurgebied tussen Leusden en Amersfoort, het Elisabethgroen. Hij vertelt me dat hier vroeger een ziekenhuis stond en dat hier nu een groene doorgang naar de stad tot stand gekomen is. We lopen naar een heuveltje met uitzicht op de Heiligenbergerbeek. Dit is een beek die komt vanuit Lunteren; daar heet hij nog Lunterse Beek. Hier stroomt hij door het Beekdal en komt dan na Amersfoort in de Eem uit.
Barry woont hier in de buurt en wandelt in zijn vrije tijd veel in deze omgeving. Eerst fotografeerde hij met name het landschap, maar nu is het fotograferen van vogels zijn grote hobby. Hier aan de beek kreeg hij een ijsvogel voor zijn lens en kon die vastleggen. Dat is een hele kunst, want ze flitsen meestal voorbij. Deze keer had hij geluk en ging de vogel vlak voor hem op een takje zitten. Zij ogen schitteren als hij erover vertelt.
We lopen langs een hoge oude industrietoren, steken een weg over en komen dan in Park Randenbroek. Het is een mooi ontworpen stadspark met vijvers en heuveltjes. Hier staan we even stil bij de boom waar Barry ongeveer een jaar geleden een bosuil gezien heeft. Op zijn wandelingen zag Barry hier regelmatig appelvinken, kepen, een bosuil (eenmalig) en soms ook een groene specht, die dan een geluid maakt alsof hij je uitlacht.
Echte Amersfoorter
Terwijl we de drukke Stadsring oversteken in de richting van de binnenstad vertelt mijn medewandelaar dat hij zijn leven lang al in Amersfoort woont. Hij is nu 41 jaar en heeft goede herinneringen aan de wandelingen die hij in zijn jeugd samen met zijn vader maakte door het oude centrum van de stad. Ze liepen dan samen door Muurhuizen, een rondlopende straat die de oude stadsmuur helemaal volgt. Sommige huizen zijn gemaakt van stenen van de oude muur en stammen nog uit de middeleeuwen. Muurhuizen blijkt inderdaad een prachtige straat te zijn, waar je na elke bocht weer nieuwe ontdekkingen doet.
We slaan links af de Langestraat in, een drukke winkelstraat, waar nu op de zaterdagmorgen al een stroom winkelend publiek op gang gekomen is. Kort daarna blijven we stilstaan voor het huis boven een winkelpand, waar mijn wandelgenoot een aantal jaren woonde: ”Dat was een bijzondere woonplek. Aan de voorkant keken we uit op de winkelstraat en zaten eerste rang bij bijvoorbeeld de sinterklaasoptocht. Door het slaapkamerraam keken we in de Joriskerk. We hoorden de klank van het kerkorgel in ons huis doorklinken”.
We slaan de hoek om bij een oud cafeetje. Op het centrale plein, De Hof, is een gezellige zaterdagmarkt en erom heen zijn leuke terrassen. We komen op de Havik. Havik betekende oorspronkelijk havenwijk en de oudste vermelding stamt uit 1390. Hier was vroeger dus de stadshaven en op deze mooie ochtend weerkaatsen de oude huizen en de bruggen in het water. We lopen langs de Elleboogkerk. Dit gebouw is mooi gerestaureerd na de grote brand van 2007, waarbij veel schilderijen van de Amersfoortse schilder Armando door de vlammen verslonden werden.
Eenzame toren op het plein
Langs een filmtheater lopen we een plein vol terrassen op: Het Lieve Vrouwekerkhof. Tegenover ons staat een hoge toren, die precies op het kadastrale middelpunt van Nederland staat. Ook Lunteren claimt trouwens over het middelpunt van ons land te beschikken.
Op de hoek van een steeg is een nis in een muur waar ooit een beeldje gestaan heeft. Er is een oud verhaal mee verbonden, dat Barry me hier vertelt. In 1444 wandelde het meisje Geertje Arends van Nijkerk naar Amersfoort om daar in het klooster in te treden. Ze had een Mariabeeldje bij zich. Omdat ze het lelijk vond en zich ervoor schaamde, gooide ze het in de gracht. Dit beeldje werd later door een andere vrouw gevonden. Ze zette het in haar huis en stak ernaast een kaars aan die vervolgens onwaarschijnlijk lang bleef branden. Ze bracht het beeldje naar de Onze-Lieve-Vrouwekapel. Daar gebeurden nog meer wonderen rond het beeldje, waarna een stoet van pelgrims Amersfoort ging bezoeken.
De stad werd bekend tot ver buiten de grenzen. Er werd zelfs een nieuwe kerk gebouwd, waarvan alleen de toren nog bestaat. In de volksmond heet die de Lange Jan. De kerk zelf deed onder meer dienst als munitieopslagplaats en werd in 1787 verwoest door een enorme explosie. De omtrekken van het gebouw zijn nog zichtbaar in het plaveisel.
Carillon begint te spelen
We staan onder de toren en overdenken dit oude verhaal als het carillon boven ons begint te spelen. Hier zijn we aan het eind van de stadswandeling gekomen. Barry Woudenberg heeft me mooie plekken in Amersfoort laten zien. Het is een bijzondere ervaring om mee te kijken met datgene wat de persoon naast je ziet. Ik kijk zelf vaak met een globale blik en probeer het grote geheel te ontdekken. Mijn medewandelaar, niet voor niets fotograaf, kijkt veel gedetailleerder en ziet uit zijn ooghoeken zelfs een heel klein vogeltje en rust niet voor hij een foto gemaakt heeft. Ik geniet van zijn enthousiasme bij het vertellen over het fotograferen van vogels. Hier boven in de toren schijnt zelfs een valkje te zitten. Er is meer natuur in de stad dan je denkt, als je er maar oog voor hebt.
De podcast:
Over de auteur
Aat van der Harst wandelde van huis naar Spanje en naar Italië. Hij begeleidt mensen met levensvragen in beweging. Naast wandelcoach is hij verhalenverteller. Aat onderzoekt met name de stad als inspirerend wandelgebied en schrijft en vertelt daarover. Hij is schrijver van het boek Wandel je wijzer, stad en natuur als coach. Meer informatie via: www.verhalenonderweg.nl ; avdharst@verhalenonderweg.nl