The Western Front Way: wandelen langs de sporen van de Eerste Wereldoorlog
Op de Western Front Way wandel je langs het gehele westfront van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). In ongeveer 1.000 kilometer loop je van de Belgische kust bij Nieuwpoort naar Pfetterhouse aan de Frans-Zwitserse grens. De route neemt je mee door een historisch en gevarieerd landschap. Hierbij loop je steeds in de voetstappen van de soldaten in de Eerste Wereldoorlog. Ook kom je langs begraafplaatsen en historische monumenten.
Herdenking
The Western Front Way is een herdenkingsproject, opgezet door de gelijknamige stichting in samenwerking met diverse Europese partners. Op deze route volg je de gehele loop van het westfront van de Eerste Wereldoorlog, door België en het noorden van Frankrijk. Het doel hiervan is om de herinnering aan deze oorlog in leven te houden. De inspiratie voor de route kwam van een brief van een jonge Britse luitenant, genaamd Alexander Douglas Gillespie. Meer dan 100 jaar geleden schreef hij het volgende naar huis: ‘’wanneer de vrede komt, zou onze overheid met de Franse overheid kunnen overleggen om één lange weg tussen de linies van de Vogezen naar de zee aan te leggen…’’ Helaas heeft Gillespie de oorlog niet overleefd, maar zijn hoop op vrede heeft deze route geïnspireerd.
De loopgraven van de Eerste Wereldoorlog
Op deze wandeling loop je door een gebied met een indrukwekkend verleden. Enkele maanden na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog liep het front namelijk vast in het zuiden van België en Noord-Frankrijk. Zowel de Duitse als geallieerde legers groeven zich daarop in, waarna de frontlinie hier tot aan het einde van de oorlog vrijwel stillag. Beide partijen groeven zich in tegenover elkaar in loop graven loopgraven, slechts van elkaar gescheiden door een groot stuk niemandsland.
Voor de soldaten waren deze loopgraven de hel op aarde: ze lagen hier bijna dagelijks onder vuur, de stellingen liepen regelmatig onder water en de kleinste onoplettendheid kon al tot de dood leiden. Bovendien vonden er steeds aanvallen plaats, waarbij het echter geen van beide partijen lukte een doorbraak te forceren, waardoor stellingen steeds werden ingenomen en weer heroverd. Dit had veel slachtoffers als gevolg, met maar weinig terreinwinst. Deze sporen van deze ware strijd zijn vandaag de dag nog steeds zichtbaar, door de vele monumenten en littekens in het landschap.
Franse deel nog niet (volledig) gemarkeerd
De Western Front Way is in 4 verschillende secties opgedeeld. Hierbij is het Belgische deel (van Nieuwpoort naar Houplines, ca. 70 kilometer) is inmiddels volledig gemarkeerd in beide richtingen. Het markeren van het Franse gedeelte van de route gebeurt in delen. Het uiteindelijke doel is om een volledig gemarkeerd traject van België naar de Zwitserse grens te realiseren, maar daar moeten we nu nog even op wachten. Dit betekent echter niet dat je de rest van het traject niet kunt lopen. Er zijn namelijk wel kaarten van de andere drie gedeeltes met gemeentes die je zou kunnen bezoeken. Op die manier kun je de route van stad naar stad dus zelf uitstippelen.
De route
Het eerste deel van Western Front Way gaat van Nieuwpoort naar Albert, dat aan de Somme ligt. Je begint aan de Belgische kust en wandelt vanuit daar het binnenland in. Grotendeels loop je door de Westhoek, een regio in het uiterste zuidwesten van Vlaanderen die bekendstaat om zijn vlakke landschap en Idyllische dorpjes. Voor geschiedenisliefhebbers is vooral Ieper een belangrijke stop. Rondom deze stad zijn destijds vier grote slagen uitgevochten, waarbij de plaats bijna volledig werd verwoest. Er zijn tegenwoordig nog monumenten terug te vinden, zoals de Menenpoort. Dit indrukwekkende monument bevat de namen van bijna 55.000 Britse soldaten, die tijdens de oorlog vermist raakten. Ter nagedachtenis aan de slachtoffers wordt hier nog steeds elke avond om 20:00 uur de Last Post gespeeld.
Meer weten over Wandelmagazine? Bekijk hier onze abonnementen!
De tweede sectie gaat van Albert naar Compiègne. Inmiddels ben je aangekomen in Frankrijk, waar je door het binnenland van Picardië en Aisne wandelt. Dit gedeelte neemt je mee langs licht glooiende Franse landschappen, met middeleeuwse dorpen en steden. Tegelijkertijd passeer je hier ook de sporen van de beruchte slag bij de Somme. In 1916 probeerden de Britten en Fransen hier bijna 5 maanden lang door de Duitse linies te breken, uiteindelijk zonder succes. Hierbij vielen in totaal dan een miljoen doden en gewonden. De sporen hiervan zijn nog duidelijk zichtbaar in, je vindt er overblijfselen van de loopgraven, granaatgaten en vele begraafplaatsen. Bijvoorbeeld het Thiepval Memorial, het grootste Britse oorlogsmonument ter wereld.
Verdun en de Vogezen
Tijdens het derde gedeelte wandel je van Compiègne naar Verdun. Laatstgenoemde geldt als een symbool van de Eerste Wereldoorlog, vanwege de lengte en intensiteit van de veldslagen die er hebben plaatsgevonden. In 1916 is er namelijk een tien maanden durende slag in Verdun uitgevochten tussen de Fransen en de Duitsers. Dit zorgde in totaal voor meer dan 300.000 doden en nog veel meer gewonden. Vandaag de dag wordt de herinnering aan deze tragedie hier nog steeds in leven gehouden met tal van monumenten en musea. Je kan er onder andere het Memorial van Verdun vinden. Dit is een museum in het hart van het slagveld. Ook heb je de Ossuary of Douamont waar meer dan 130.000 slachtoffers liggen en het ondergrondse citadel, waar Franse soldaten in 1916 beschermd waren tegen zware bombardementen.
Eenmaal uit Verdun ben je alweer aangekomen bij het vierde en laatste deel van de Western Front Way. Vanuit hier wandel je naar Pfetterhouse, vlak bij de Frans-Zwitserse grens. Hierbij kom je onder meer langs de Vogezen, een middelgebergte in Oost-Frankrijk. De linies door de Vogezen waren het enige bergfront in Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog. Vandaag zie je daar nog genoeg van terug in Vogezen, zo zijn er hier negen slagvelden open voor bezoekers. Ook vind je een grote Amerikaanse begraafplaats in Épinal. Vervolgens eindig je in Pfetterhousem, wwar meer dan een eeuw geleden ook de loopgraven ophielden. Neem ook gerust nog een kijkje in Zwitserland als je nog energie over hebt.
Praktisch
The Western Front Way is 1.000 kilometer lang en bestaat uit vier gedeeltes. De kaarten kun je gratis downloaden op de website van de route. Gezien de afstand, moet je minimaal 1,5 tot 2 maanden voor de hele route uittrekken en mogelijk zelfs meer. Langs het eerste gedeelte van de route kun je schildjes vinden op bijvoorbeeld stadhuizen of toerismekantoren. Daar kun je altijd terecht voor meer informatie. Op de kaarten wordt de weg dan ook getoond van schildje naar schildje. Hoewel het officiële startpunt van de route Nieuwpoort is, kan je de route zo dus overal langs het traject oppakken.