Top 5 historische stadjes in Saksen
Dresden, het ‘Florence aan de Elbe’, en Leipzig behoren tot de cultuurmetropolen van Saksen. In deze Duitse deelstaat zijn daarnaast 15 historische stadjes te vinden. Over smaak valt niet te twisten en een Top 5 over de meest interessante stadjes is een keuze. Maar er zijn wel degelijk vijf stadspareltjes te benoemen in Saksen die, met hun rijke verleden en fraaie overblijfselen, bovengemiddeld veel geschiedenisliefhebbers bekoren.
Tekst: Robert Witsen
1. Meissen
De Dom en Albrechtsburcht domineren de mooie skyline van Meissen aan de Elbe. Meissen was, totdat Dresden deze rol overnam, de hoofdstad van de Saksische vorsten. Een wirwar van oude straatjes kronkelt vanaf het marktplein de heuvel op naar de Albrechtsburcht en de grote Dom met het graf van Anna van Saksen. Eén van de mooiste gebouwen aan het marktplein is de in Renaissancestijl gebouwde ‘Marktapotheke’. In 1708 werd in Saksen de receptuur gevonden om porselein te maken. Dat was een primeur, want porselein kwam tot die tijd uit China. In Meissen werd in 1709 het eerste witte porselein van Europa gemaakt.
2. Freiberg
Marskramers ontdekten bij toeval in 1168 zilver in het Ertsgebergte. De Graaf van Meissen nam maatregelen om de zilvermijnbouw te ontwikkelen. Hierdoor werd Freiberg een welvarend stadje dat dreef op het edelmetaal. In de 14e eeuw werd het de eerste vrije mijnstad van het land en de Mijnbouwacademie uit 1765 was de eerste in Duitsland. Deze technische universiteit is nu gevestigd in Slot Freudenstein. Het grootste bouwwerk is de Dom die rond 1500 werd gebouwd. In 2019 zijn 400 objecten van rijke mijnbouwverleden in het Erzgebirge op de UNESCO-werelderfgoedlijst geplaatst. Het historische centrum van Freiberg is volledig werelderfgoed.
3. Görlitz
Görlitz heeft bijna 4.500 monumentale gebouwen. De stad lag op een kruispunt van handelswegen, waardoor de typische koopmanshuizen ontstonden. Een tweede bloeiperiode was de 19e eeuw toen de stad deel uitmaakte van Silezië. Hoewel Görlitz de oorlog ongeschonden doorkwam werd het verdeeld in 1945. Op last van de Sovjet-Unie werd de nieuwe grens met Polen naar het westen verlegd, langs de Oder en Neisse. Hierdoor viel Görlitz, met stadsdelen op beide rivieroevers, uiteen. Het Poolse deel heet Zgorzelec. Het stadscentrum ligt op de Duitse oever en is geregeld het decor voor TV- en filmproducties. Ook voor producenten uit Hollywood en de nieuwe stadsbijnaam luidt ‘Görliwood’. Er is een wandelroute uitgezet langs de locaties van bekende films.
4. Bautzen
Bautzen ligt op een rotsplateau boven de Spree. Maar liefst 23 torens, waaronder de scheve Reichenturm, vormen de skyline van de middeleeuwse stad. Bautzen ofwel ‘Budyšin’ is de Sorbische hoofdstad in de Oberlausitz. In dit deel van Saksen wordt nog Sorbisch gesproken, een erkende Slavische taal in Duitsland. In kasteel Ortenburg geeft het Sorbisch Museum een goed beeld over deze unieke bevolkingsgroep in Duitsland. Culinair is de stad bekend om haar mosterdspecialiteiten. Maar in schril contrast met deze gastvrijheid staat het ‘pittige’ verleden van de gevangenissen. Vooral Bautzen-II werd berucht met het opsluiten van politieke gevangenen in de naziperiode, de Russische bezetting en de DDR tijd. Na de Duitse hereniging sloot de gevreesde Stasi-gevangenis haar deuren. Het is nu een museum en officieel monument.
5. Torgau
Torgau speelde een grote rol in de Reformatie en Maarten Luther bezocht de stad meer dan 40 keer. Beeldbepalend is het Paleis Hartenfels aan de Elbe met daarin de eerste nieuw gebouwde protestantse kerk ter wereld uit 1543. In Torgau staan ruim 500 goed geconserveerde gebouwen. Er zijn overblijfselen uit de tijd van de Reformatie, zoals het kantoor van de Superintendur of de keurvorstelijke kanselarij. Het graf van Katharina von Bora is te vinden in de Marienkerk. Vergeet niet om de oudste speelgoedwinkel van Duitsland te bezoeken; Carl Loebner uit 1685. In 1945 vond een mijlpaal plaats. In WOII rukten de geallieerden op uit het westen en het oosten. Het was een kwestie van tijd dat zij elkaar zouden ontmoeten. Dit gebeurde op 26 april 1945 bij de Elbebrug in Torgau. De foto van de ontmoeting van Russen en Amerikanen is wereldberoemd. Hier staat nu het monument ‘Denkmal der Begegnung’.
Historische stadjes
Interesse in alle historische stadjes van Saksen, waaronder ook Annaberg-Buchholz, Grimma, Pirna, Radebeul, Zittau en Zwickau? Kijk op de Nederlandstalige website www.saksen.info