Veendammer Wind (17 km)
Rust, ruimte en recreatie, gewonnen uit turf
Deze verrassend mooie wandeling van circa 15 km begint in recreatiepark Borgerswold te Veendam en voert u naar onder andere de buurtschappen ‘Borgercompagnie’ en ‘Tripscompagnie’. Twee nog ongeschonden voorbeelden van zogenaamde lintbebouwing; het zo typische karakter van een oorspronkelijke (Oost-Groninger) Veenkolonie.
Ook neemt ze u mee langs en door de Muntendammer Heemtuin en recreatiegebied Ruitershorn.
Terug in Veendam wandelt u langs en door de golfbaan, vanwaar u uiteindelijk (na circa 4,5 uur, 19.802 stappen en 643 calorieën lichter) weer uitkomt in Borgerswold.
Ten oosten van de stad Groningen, begrensd door de Hondsrug in in het zuidwesten en het Oldambt in het noorden lag tot ver in het land van onze oosterburen een immens ontoegankelijk veenmoeras; het Bourtanger Moor (oftewel Bourtanger moeras). Veendam, Muntendam, Borger- en Tripscompagnie…? Ze bestonden nog niet. Pas rond de zestiende eeuw, toen de turf als brandstof was ontdekt, lag het Bourtanger moeras klaar om ontgonnen te worden.
Start- en eindpunt ‘parkeerplaats Manege Lipizza / Dierenweide te Veendam’ is per OV bereikbaar.
start- en eindpuntManege Lipizza
Fauna 4
9642LX Veendam
N53° 05.890′ E6° 50.949′
OV: bushalte op 7 min. loopafstand, Sorghvlietlaan/Eems
– wandel tegenover het tankstation de ‘Woldlaan’ af
– ga even met de bocht mee naar rechts
– manege Lipizza ligt aan uw linkerhand
tips voor onderweg
RA = rechtsaf, LA = linksaf, RD = rechtdoor, P- = paddenstoel
Negeer zijwegen en –paden, tenzij anders vermeld
Draag stevige (wandel)schoenen
Onderweg komt u eenvoudige horeca tegen
Neem voldoende proviand en uw verrekijker mee
Honden zijn welkom op deze route
Respecteer de natuur
Geniet en haast u niet
Routebeschrijving
1 Borgerswold, een fraai recreatiegebied, waar de Veendammer zich in zijn vrije tijd kan vermaken met b.v. een bezoekje aan de Dierenweide, wandelen, fietsen, kanoën enz.
Vanaf de parkeerplaats van Manege Lipizza kiest u het fietspad langs de dierenweide (achter de parkeerplaats) en blijft het hekwerk voorlopig volgen.
Op de T-splitsing (na het toeristisch informatiecentrum rechts) gaat u even naar links en direct weer naar rechts de verharde weg op.
Koers op de (Van Woerden)brug rechtdoor over het fietspad langs het water en sla voor het volgende bruggetje linksaf.
2 Borgercompagnie
U blijft dit pad volgen en komt uit bij de Kroonboerderij in Borgercompagnie.
Borgercompagnie is, net als verderop Tripscompagnie, een voorbeeld van een nog vrijwel ongeschonden lintdorp, ooit ontstaan langs het water waarover de vele in de regio gewonnen turf werd afgevoerd.
Sla voor de brug rechtsaf en wandel verder langs het water.
Asperges worden allang niet meer alleen in Limburg gekweekt en geoogst. De Zuidoost-Groningers kunnen er inmiddels ook wat van. Aspergeboerderijen annex boerenwinkels komt u dan ook zeker tegen op de route. Voor het gemak alvast een paar adressen: ‘Asperge- en Aardbeiboerderij Doornbos, Borgercompagnie 189 en 191’ en ‘Asperges H.J.G. Grol, Tripscompagnie 65’.
Ga waar voetpad eindigt op de grote weg onder de brug door en vervolg uw weg in Borgercompagnie-Noord tot na nummer 103. Ga rechtsaf het fietspad op.
Steek de voorrangsweg en blijf het fietspad volgen (houdt hierbij het water aan uw linkerhand) en koers aan het eind rechtdoor de verharde weg op. Blijf dus het water volgen.
3 Tripscompagnie
Op het kruispunt in het hart van Tripscompagnie aangekomen slaat u bij huisnr. 41 rechtsaf de ‘Nieuweweg’ op, richting Muntendam.
Ontgonnen veen maakte plaats voor enorme landbouwgebieden. U ziet het links van u. Steeds meer landbouwgrond wordt echter overbodig en wordt dankbaar omgetoverd tot recreatiegebied voor de steeds maar groeiende bevolking. U zag het in Veendam en straks in Muntendam.
Muntendam, hoofdplaats van de gemeente Menterwolde is, in tegenstelling tot de omliggende dorpen, geen puur kanaal- of lintdorp en van oorsprong veel ouder. De tot de zestiende eeuw op een zandrug gelegen kloostervoorpost van de venen, groeide als gevolg van de vervening uit tot een belangrijke handelspost. Haar cultuur en taal werd echter wel degelijk door de Veenkoloniën beïnvloed en wordt ze daarom in de geschiedschrijving wel als zodanig ingedeeld.
Kies bij de ingang van de Muntendammer Heemtuin het voetpad langs de weg (bij brievenbus 127 Heemtuin kunt u dit voetpad blijven volgen.)
Heemtuin & Natuurpark Tussen de Venen houdt zich bezig met het in stand houden van de verschillende leefgebieden voor inheemse planten, insecten en vogels. Ook is ze op dit gebied vooral educatief actief. Als u wilt kunt u een kijkje nemen in deze Heemtuin, in het winkeltje streekproducten kopen of gewoon binnen of op het terras genieten van een kop koffie met gebak. U kunt er zelfs iets van de kleine kaart bestellen. (dagelijks open van 10.00 – 17.00u.
Ga na begraafplaats ‘Luppenhof’, vlak voor bord bebouwde kom Muntendam, scherp rechtsaf het wandelpad op (bordje Vrij wandelen en fietsen.)
Blijf dit brede pad steeds volgen en negeer zijwegen/-paden. Voor de vijver koerst u naar rechts en op de verharde weg naar links.
Na ca 100 meter (bij basketbalpaal) kiest u het voetpad naar rechts en slaat u aan het eind op de T-splitsing rechtsaf.
Kies (circa 100 meter voorbij het strandje aan uw linkerhand) het eerste pad links. Pad gaat links afbuigend even over in graspad. Sla ter hoogte van het strand rechtsaf (kies hierbij niet voor het pad langs de sloot, maar voor het bredere bospad.)
4 Passeer het houten hek, steek de dam over en sla linksaf. U komt uit in de Burgemeester Venemastraat. Sla rechtsaf.
Aan het eind van de straat slaat u op de T-splitsing linksaf en gaat op de kruising (na nr. 118) rechtsaf de ‘Bovenweg’ op. Na ca 50 meter volgt u het fietspad.
In de bocht bij de Y-splitsing gaat u naar rechts (u steekt de Wethouder Venemasingel over) en volgt het pad.
Steek de weg (Westerbrink) over en u komt uit in de woonwijk ‘Golflaan’ in Veendam.
5 Veendam
Op de kruising koerst u rechtdoor de ‘Schilderslaan’ in, slaat over de brug meteen rechtsaf en volgt het fietspad.
In eerste instantie merkt u er weinig van, maar ook het moderne en fors uit de kluiten gewassen Veendam is van oorsprong een veenkolonie en veel jonger dan noorderbuur Muntendam. Wie bewust op zoek gaat naar het rijke veenkoloniaal verleden, vindt in deze gemeente dan ook de fraaiste cultuurhistorische monumenten. Voorbeelden hiervan zijn de vele monumentale boerderijen en zogeheten ‘kapiteinswoningen’. Ook de gebieden ‘Oosterdiep’ en ‘Tusschendiepen’ spreken nog steeds boekdelen.
Tip: bezoekt u ook eens het Veenkoloniaal Museum, Museumplein 5 9641 AD Veendam
Kies voorbij de golfhole het eerste fietspad links (u loopt tussen golfbanen door) en ga vervolgens op de T-splitsing naar rechts; langs honkbalkantine ‘Centerfield’. Steek daarna achtereenvolgens Langeleegte en Veendammerweg over.
Ga over de dam meteen rechtsaf (pad tussen bosrand en sloot.) en blijf dit korte slingerende pad langs akker en door bos volgen tot op de verharde weg.
6 Terug in Borgerswold
Op deze verharde weg aangekomen slaat u linksaf, op de kruising (met Briklaan) rechtsaf en na ca 50 meter linksaf (Fauna). Vervolg het fietspad naast de hoofdweg, kuier door tot aan de manege aan de overkant en u bent terug waar u begon. Einde van deze Wandel-weg-route.
De Veendammer is niet alleen maar erg trots op zijn ‘Parkstad’, hij draagt het ook graag uit en staat vooral daarom regionaal algemeen bekend om zijn grootspraak. De bevolking van de omliggende plaatsen bezigt dan ook graag de term ‘Veendammer Wind’. Terecht of onterecht…?
Wij hopen dat u heeft genoten van deze voettocht en ontvangen natuurlijk graag uw reactie…
Deze tocht werd met zorg samengesteld. Mocht u toch onduidelijkheden in route of routebeschrijving ontdekken, dan stellen we melding hiervan erg op prijs. Dit geldt natuurlijk ook voor onverhoopte wijzigingen in het landschap.
Uiteraard volgt u zo’n Wandelwég-route op eigen risico.
Veendammer Wind juni 2006. Auteur: Dave Bekkema
Gecontroleerd in juli 2018.
Met dank aan de ontwerpers van deze route, Jolanda Strik en Thom Bakema.