Vind jij het soms moeilijk jezelf te motiveren om naar buiten te blijven gaan? Kun jij soms wel wat extra inspiratie gebruiken? Maak dan al lopend kennis met Land Art, oftewel landschapskunst. In Nederland vind je daar steeds meer van. Benieuwd waar je dan moet zoeken? Op deze 5 locaties zit je in ieder geval goed!
Tekst & beeld: Irene Kapinga | www.opstapmetirene.nl
Land Art, of landschapskunst in het Nederlands is een kunstvorm die in de jaren ’60 is ontstaan. Deze kunstvorm speelt in op bepaalde kenmerken van het landschap, die vervolgens veranderd worden met elementen als aarde, hout, water en steen. Hierdoor ontstaat er een andere beleving van het landschap. Deze kunst gaat zo een dialoog aan met zijn omgeving.
In deze blog neem ik je mee langs vijf Land Art-locaties in Nederland. Met deze opties geef je jezelf een bijzonder doel om je huis uit te gaan. Zo word je extra gemotiveerd om stappen te zetten en om de dialoog te ervaren die deze vorm van kunst ons brengt. Ga je mee?
1. Mozesbrug Halstere: ‘Staat het water tot je lippen?’
Wereldberoemd is de Mozesbrug. Je loopt via de Mozesbrug diep door een slotgracht. Het water staat je hier ‘tot aan je lippen’ maar je voeten blijven droog! Deze ‘loopgraafbrug’ is een modern kunstwerk dat belangrijke architectuur- en bouwprijzen won. In de volksmond kreeg de brug de naam van Mozes. De brug ligt bij Halsteren (Bergen op Zoom) en is onderdeel van de Zuidwaterlinie. Hij is gemaakt van verduurzaamd hout en wordt in de winter onder water gezet om te voorkomen dat schaatsers in de brug vallen.
Meerdere wandelroutes leiden je door het water en over deze brug. Bij de parkeerplaats van Fort de Roovere vind je bijvoorbeeld twee gemarkeerde routes van respectievelijk 2 en 5 kilometer. Ook kom je langs dit buitenkunstwerk op etappe 1 van het Zuidwaterlinie-wandelpad (19 kilometer, Bergen op Zoom – Steenbergen). Ten slotte raad ik je graag de NS-wandeling Fort de Roovere aan (13-18 kiliometer) aan.
2. Land Art Delft: Aanraken mag…
Pal naast de A13 staat een enorme Delfts blauwe vaas. Regelmatig viel mijn oog daarop: waarom staat dat opvallende bouwwerk hier? Deze twaalf meter hoge vaas blijkt de grootste tulpenvaas ter wereld te zijn. In juni 2020 is dit kunstwerk geplaatst als eerbetoon aan de stad Delft en haar beroemde aardewerk. De vaas blijkt een onderdeel van een kunst-landschapspark.
Het kunst landschapspark is gevestigd in het authentieke Hollandse polderlandschap van Midden-Delfland. Door het polderlandschap met zijn karakteristieke dijken, sloten en weilanden te verrijken met door de lokale geschiedenis geïnspireerde kunstwerken, is hier een uniek landschap ontstaan waar kunst een nieuw licht kan laat schijnen op de omgeving.
Via wandelroutes of gewoon ‘op gevoel’ loop je door het polderlandschap van kunstwerk naar kunstwerk. Wandelend over modderpaden kom je er heel dichtbij. Als je wilt, mag je een deel van de kunstwerken zelfs aanraken, deze zijn ontwikkelt voor blinden en slechtzienden. Vergeet je niet om ook op een van de luisterbanken plaats te nemen?
Bij Top Ackerdijkse Bos vind je drie uitgestippelde routes variërend van 2 tot 7,5 kilometer. Elk van deze routes leid je langs de kunst en door de fraaie weidse omgeving.
3. Het Hemels Gewelf, Den Haag: ‘Hoe het licht bijna tastbaar wordt’
In de duinen van Den Haag, waar het licht zo tastbaar aanwezig kan zijn, heeft Turrell een plek gemaakt om naar de lucht te kijken: Hemels Gewelf in Kijkduin. Op de top van een puinduin is een kom aangelegd in de vorm van een ellips, 30 meter breed en 40 meter lang. Een aarden wal van ongeveer 5 meter hoog omsluit de kom.
Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!
Om in deze kunstmatige krater te komen, loop je eerst over houten treden het duin op en vervolgens door een betonnen doorgang van 6 meter lang. De glooiingen aan de binnenkant van de krater zijn ingezaaid met gras en in het midden staat een monumentale bank van natuursteen waarop twee personen achterover kunnen liggen en kunnen zien hoe de hemel de vorm van een gewelf kan aannemen. Op een hoger gelegen duin staat een zelfde soort bank, waar zich een panorama ontvouwt over de zee, het strand en het platte land daarachter. Een plek waar ik graag kom, ook tijdens zonsondergang.
Via deze route van 9,5 kilometer, eventueel zelf te verlengen met een strandwandeling, loop je door het Hemels Gewelf.
4. Ubuntu Amsterdam: ‘Door de menselijkheid van anderen’
In Amsterdam-Zuidoost is in september 2021 een prachtig landschapsbeeld onthuld. Het beeld is geïnspireerd op onder andere het volgende citaat van Mandela: ‘We zijn menselijk door de menselijkheid van anderen’. Dit is ook in kern de essentie van de Afrikaanse filosofie van Ubuntu. Vrij vertaald: ik ben omdat wij zijn. De mens opereert niet als individu, maar is onderdeel van een gemeenschap waarvan hij afhankelijk is, van kan leren en door wordt gevormd. Deze tekst is aangebracht op de rand van een enorme ronde ‘sokkel’ (doorsnede 6 meter). Rondom staan 7 portretten van 7 wijkbewoners* die deze filosofie in woord en daad tot leven brengen.
Mijn favoriete wandeling (17 kilometer) in deze omgeving leidt je (onder meer) langs deze bijzonder plek in het landschap.
* N.B. Begin maart 2023 werd één van de zeven gezichten van het gedenkteken ontvreemd. Om verdere beschadigingen aan het monument te voorkomen, zijn extra veiligheidsmaatregelen genomen, waaronder hekken, cameratoezicht en extra aanhechtingen op het gedenkteken.
5. De Poepende man, Lelystad: ‘Afstand houden?’
Flevoland heeft de meeste landschapskunstwerken per vierkante kilometer ter wereld. De forse rechte lijnen en grootschaligheid spreken tot de verbeelding van kunstenaars. In deze provincie zijn in totaal 9 grote landschapskunstwerken te vinden, gemaakt door internationale kunstenaars. Een aanrader is Exposure, oftewel de Hurkende Man (in de volksmond ook wel de poepende man genoemd), die bij de Houtribsluizen in Lelystad staat. Het kunstwerk is van allerlei kanten langs het Markermeer van een afstand te zien. De bijna 26 meter hoge stalen constructie is een creatie uit 2010 van Antony Gormley. De Britse kunstenaar liet zich voor het werk inspireren door de maakbaarheid van dit landschap. Tijdens zijn bezoek aan de polder werd hij getroffen door het lijnenspel van al die rechte wegen en kanalen. Het ritme van de vele hoogspanningsmasten in Flevoland liet hij in Exposure terugkomen.
Lopend kun je over een strekdam deze man bereiken. Mooier is het om de boot te nemen naar de Marker Wadden, en daar bijvoorbeeld deze wandelroute te lopen (7,5 kilometer)
Tot slot
Ik ben benieuwd welke Land Art jou inspireert om al wandelend in dialoog te gaan met je omgeving. Je reactie is welkom, wellicht inspireer je daarmee ook mij tot nieuwe routes/blogs…
Over de auteur
Irene Kapinga is wandelaar, pelgrim, gids, coach en reisleider. In 2000 liep zij voor het eerst naar Santiago de Compostela. Vele pelgrimsroutes heeft ze daarna zelf gelopen. Vanaf april 2018 begeleidt (en organiseert) Irene wandelingen over Nederlandse, Belgische, Engelse, Spaanse en Portugese pelgrimspaden. Regelmatig schrijft ze over haar wandel-ervaringen op nabije en verre (pelgrims)wegen. Meer over Irene en over pelgrims-wandelingen lees je op www.opstapmetirene.nl