Wandelenderwijs: Verhalen op de pelgrimswandelweg
Op mijn paden door Europa loop ik soms op Grande Randonnées (GR) en dan weer op pelgrimsroutes. Ik geniet van de GR’s. Ze lopen meestal door prachtige natuur en zoeken de mooiste wegen op. Waarom dan ook die pelgrimstochten? Als antwoord maakte ik een vertelvoorstelling. Samen met zangeres Marianne van der Post probeer ik over te brengen wat voor mij de kern van pelgrimeren is. Na een lange coronapauze, spelen we de voorstelling op zaterdagmiddag 4 september weer voor het eerst. Een minipelgrimage door landgoed Den Treek bij Amersfoort leidt naar de oude Dorpskerk in Leusden Zuid, waar we vertellen en zingen over de pelgrimswandelweg.
Tekst & beeld: Aat van der Harst | www.verhalenonderweg.nl
Wilt u een kaars aansteken voor mijn man?
De beslissing om naar Santiago de Compostela te gaan lopen is op zichzelf al wonderlijk. Met een boek in de hand in een kleine reisboekhandel, weet ik ineens zeker dat ik deze tocht wil ondernemen. Het is niet logisch, niet beredeneerd, maar komt voort uit een diep verlangen om juist deze eeuwenoude weg te gaan lopen. Een paar weken later ga ik op pad, overigens zonder mezelf nog een pelgrim te noemen.
In Mesch, vlakbij de Belgische grens, kom ik in gesprek met een Limburgse boerin. Ze vertelt me dat ze elke morgen een wandeling maakt en dat ze dan hier op een bankje vlakbij een kleine kapel gaat zitten en dan aan haar man denkt. ”Zou u iets voor me willen doen?”, vraagt ze. Zou u, als u in de kathedraal van Santiago bent, een kaars willen aansteken en aan mijn man denken?”. Ja, natuurlijk, wil ik dat. Ze loopt terug naar haar boerderij en ik steek de Belgische grens over. Ik ben ineens iemand met een opdracht, die te maken heeft met de gezondheid van een man die ik nog nooit gezien heb. Door een toevallige ontmoeting word ik pelgrim.
Wilt u onze gast zijn?
In Zuid-Frankrijk kom ik laat in de middag aan in het plaatsje Sauveterre. In een tuin staat een oudere dame, die vraagt of ik een appel lust. Even later zit ik met een appel en een kop thee in een tuinstoel, in gesprek met haar en haar man. Ze vertellen dat ze zestien jaar lang een B&B hadden hier aan het pelgrimspad en dat ze duizenden gasten ontvingen. Tot zij acht jaar geleden ernstig ziek werd en ze de B&B moesten sluiten.
Al die tijd kwamen er geen gasten meer. “Maar het laatste jaar voel ik me weer veel beter”, zegt ze, “zou u iets voor ons willen doen; zou u onze gast willen zijn; het zou ons herinneren aan vroegere mooie tijden”. De vraag verwart me. Mag je zoiets aannemen? Ik zeg ja en drink een glas wijn met de man, die me trots zijn olijfbomen in de tuin laat zien. Zij heeft intussen het logeerbed opgemaakt. Ondanks al mijn protesten draait ze een was voor me. Op hun forni soleil (glazen buitenoventje) koken ze worteltjes voor de avondmaaltijd. “Wortels die in de zon gaar worden zijn het allerlekkerst”, vertellen ze me. We eten samen in de tuin met uitzicht op de Pyreneeën in de verte. Het eten en de wijn smaken heerlijk. Ik slaap als een roos.
Op de hoogte blijven van het laatste wandelnieuws?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en volg ons op Facebook, dan mis je niks!
Na het ontbijt geeft de vrouw me op papier een oud gebed mee, over gezondheid en levensvreugde en dankbaarheid. Ze willen geen geld hebben. “U heeft ons veel gegeven. Ik voel me gezond vandaag en mag doen wat ik zo lang gedaan heb: gastvrijheid bieden. Dank u wel.” Ik heb inmiddels tranen in mijn ogen, als ik mijn rugzak op doe. Het is nog drie dagen naar Saint Jean Pied de Port aan de voet van de Pyreneeën. Moet ik me schuldig voelen, dat ik niet mocht betalen? Dan herinner ik me het gezegde: “Het is zaliger te geven dan te ontvangen.” Dat is kennelijk wat zij ervoeren. Laat ik maar met hen meegenieten, met die twee oude mensen van wie ik intussen ben gaan houden.
Mijn steen bij al die andere
Op de Camino Frances overnacht ik in El Acebo. Al vroeg loop ik de volgende morgen richting Ponferrada, langs het spookdorp Foncebadón. Ik ben vooraf gewaarschuwd voor de loslopende honden in deze plaats, die kunnen bijten. Gelukkig gaat het allemaal goed.
In de loop van de ochtend sta ik bij Cruz del Ferro. Het is een ijzeren kruis op een enorme berg stenen. Ik zet mijn rugzak aan de voet ervan neer en loop naar boven met een steentje in mijn hand. Deze kiezel heb ik meegenomen uit mijn achtertuin en draag ik nu al ruim tweeduizend kilometer meed. Het is een lichte steen, maar staat voor een zwaarte die ik graag kwijt wil zijn. Ik leg mijn steen bij de duizenden andere, van pelgrims die hier voor mij hun last of verdriet achterlieten.
Als ik verder loop in de richting van Molinaseca ben ik kilo’s lichter. Deze pelgrimsroute is een weg van symbolen en rituelen. Later zal ik in de kathedraal in Santiago een kaars aansteken voor de man van de vrouw in Limburg en voor alle ontmoetingen op mijn weg. Ik verbrand een T-shirt op de rots aan de oceaan in Fisterra, ik ontvang de zegen in een klein romaans kerkje in Frankrijk. Dit en veel meer maakt voor mij de wandeling tot een pelgrimage.
Pelgrimages zijn eeuwenoud
Door ons werelddeel Europa lopen oude paden, vaak onverhard en ver van de Autobahnen en autostrada’s. Al in de middeleeuwen liepen hier pelgrims, kooplieden, soldaten en geleerden. Het idee om in hun voetsporen te lopen fascineert me. Duizend jaar geleden liepen hier mensen zoals ik, met hun vreugde en met hun zorgen. Ze dronken water en aten een homp brood, zoals ik.
Nu hoor ik u al zeggen: “ze hadden geen creditcard in de achterzak en moesten teruglopen, terwijl ik de trein of het vliegtuig kan nemen.” Oké, er zijn verschillen. Toch voel ik mij vaak zelf een middeleeuwer op deze weg. De pelgrimspaden door Europa zijn bijzonder. Onderweg beleef je er veel en soms ook wonderen. In mijn voorstelling geef ik daarom ook een paar voorbeelden van wat ik speciaal op de pelgrimsroute beleefde. Ze hebben te maken met wezenlijke ontmoeting, wonderen, rituelen, kerken en kloosters en je opgenomen voelen in een verhaal van eeuwen.
Minipelgrimage en muzikaal verhaal
Op zaterdagmiddag 4 september kunt u deelnemen aan een minipelgrimage in Landgoed Den Treek bij Amersfoort. U ontmoet reisgenoten rond pelgrimsthema’s, alles binnen de nog geldende coronaregels. Onderweg is er een pelgrimsverhaal met liederen. De inschrijving is geopend. Meer info en aanmelden via de webpagina van de Minipelgrimage van 4 september.
Over de auteur
Aat van der Harst wandelde van huis naar Spanje en naar Italië. Hij is wandelcoach en begeleidt mensen met levensvragen in beweging. Over zijn wandelingen maakte hij de vertelvoorstelling “Ontmoetingen Onderweg”. Samen met zangeres Marianne van der Post treedt hij op in verteltheatertjes. Hij is schrijver van inspiratieboek Wandel je wijzer. Meer informatie via: www.verhalenonderweg.nl; avdharst@verhalenonderweg.nl