Langs de Noord-Franse kust op de GR120 du Litoral: etappe 1 (De Panne-Coudekerque)
Wie aan de kust denkt, denkt meteen aan de zee, het strand en de duinen. Wel, de GR120 du Littoral heeft deze kenmerken zeker en vast. Het enige verschil met de kusten van onze Lage Landen is het aantal hoogtemeters en – voor de Belgen – minder hoogbouw. De GR120 volgt de E9 van De Panne tot in het zuiden van Haute-de-France, aan de poorten van Normandië. De kust van Haute-de-France wordt bij ons ook wel Opaalkust genoemd, bekend om zijn witte kliffen nabij Calais. Ook geschiedkundige leergierigen komen hier zeker aan hun trekken. De kust ligt bezaaid met enorme bunkers uit de Tweede Wereldoorlog en hier en daar zijn er ook architecturale pareltjes te spotten. Kortom: wie toe is aan een stevige tocht door een glooiend landschap met de zee op de achtergrond, kan langs de GR120 zeker zijn hartje ophalen.
Tekst & beeld: Jelle Dermont | Wandel Mee Met Mij
De nieuwe route
Het is nu al enige tijd geleden dat ik de GRP Audomarois heb uitgelopen, het is dus tijd voor een nieuwe route. Al enige tijd heb ik de GR120 du Litoral op het oog. Het is een bekende route die de Opaalkust aandoet en tevens de E9 volgt. De route start in De Panne en eindigt in Le Tréport waar Normandië begint. De route werd in 2022 flink onder handen genomen en dit resulteerde in een nieuwe topo-gids. Deze topo-gids heb ik uiteraard in huis gehaald.
We spreken af in Coudekerque-Branche op de parkeerplaats die gelegen is op Rue du Boernhol (what’s in the name). Ik ben wat zenuwachtig want we verwachten vandaag een nieuw gezicht, en wat voor één! Iannis wandelt vandaag met ons mee en hij is vooral bekend onder de GR-stappers als ‘De Wandelman’. Hij is net als ik een blogger die verslag uitbrengt van zijn wandelingen langs GR-paden. Voor hem is het vandaag ook een primeur want hij stapt voor het eerst mee met meerdere mensen. Iannis, bij deze, ik begrijp je volkomen! Solo wandelen is een hele aparte ervaring, een waar ik zeker van kan genieten. Maar mensen inspireren om mee op stap te gaan en het trage reizen te laten ontdekken, blijft mijn drijfveer. Ondertussen zijn alle bekende gezichten gearriveerd en kunnen we op pad richting het bezoekerscentrum De Duinpanne.
Koninklijk monument
Na twintig minuten rijden komen we aan in De Duinpanne, waar we aan de tocht beginnen. Via een aanlooproute door een concessiewijk, komen we aan bij het monument van Leopold I. Om de nieuwsgierigheid op te wekken stel ik meteen de vraag wie deze gladgeschoren man is. Tot mijn verbazing (en dit bedoel ik niet verkeerd) weet iedereen het antwoord. De geschiedenis is toch nog niet helemaal verloren!
“Op 16 december 1790 wordt in het Beierse Coburg Leopold Joris Christiaan Frederik geboren. Hij is de zoon van Zijne Hoogheid Franz, Hertog van Saksen-Coburg-Saalfeld. Leopold verblijft later in Parijs en wordt een opvallende personaliteit aan het keizerlijk hof van Napoleon. Op 21 juli 1831 legt Leopold de eed af als eerste Koning der Belgen. Hij zal het overgrote deel van zijn regering wijden aan de consolidering van de jonge staat. In het jaar 1848 waait er een golf van revoluties uit over heel Europa maar België blijft gespaard. Dit heeft België vooral te danken aan de diplomatieke inspanningen van Koning Leopold I. Op 10 december 1865 sterft de eerste Koning der Belgen.”
Hoogtepunt van De Westhoek
De wandeling gaat verder via het strand en na een dikke kilometer gaan we weer landinwaarts waar de duinen ons verwelkomen. Via het Ligusterpad trekken we het Natuurreservaat De Westhoek in. Dit stukje natuur ken ik nog van mijn avontuur op de GR5A. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat dit stukje natuur het mooiste stukje wild is aan de Belgische kust. We wandelen bijna vier kilometer door deze pracht en praal. We houden ook even halt aan enkele uitkijkpunten, inderdaad de hoogtepunten van De Westhoek. Helaas is de officiële route van de GR120 nog steeds niet gemarkeerd. Maar met de zelf uitgestippelde GPX stappen we niet hopeloos verloren. Aan de Belgisch-Franse grens zien we de eerste markering van de GR120, dus kan ik mijn GPX even wegstoppen.
Over de grens
We zetten de eerste stappen over de grens en laten België achter ons. Hierna volgen er enkele kilometers langs het strand, met aan onze linkerkant natuurgebied Dune du Perroquet. We verlaten het strand en vervolgens ons pad op de dijk van Bray-Dune. Eerlijk gezegd een niet veelzeggende dijk, op enkele mooie gevels na. We houden even halt aan een monument ter nagedachtenis van de twaalfde divisie van gemotoriseerde infanterie. Aan de hoek van Réserve naturelle de la dune Marchand houden we opnieuw halt want we vinden geen markeringen meer. Blijkbaar hadden we enkele honderden meters eerder linksaf moeten gaan. Maar dan hadden we het infobord van Opération Dynamo (1940) gemist. Het is een infobord over enkele gezonken schepen die bij laag water te zien zijn. Helaas is het vloed en liggen de wrakken enkele tientallen centimeters onder het wateroppervlak.
“Het monument van de twaalfde divisie van gemotoriseerde infanterie herdenkt de helden die hier aan de kust vochten tegen de Duitse bezetter in 1940. Er worden nog enkele momenten uit het verleden herdacht. Ook een torpedoboot die tot zinken werd gebracht, wordt op het monument herdacht. Ze werd tot zinken gebracht door een zeemijn op 30 mei 1940 tijdens Operatie Dynamo, de evacuatie van Duinkerke.”
Stuifduinen
We stappen door de begroeide duinen van Marchand, waar de sleedoorn volop in bloei staat. Verderop beklimmen we een uitkijkpunt en nemen een pauze. Van korte duur want er staat een gure wind. Wanneer we verder stappen, komen we de eerste bunker tegen. Aan het einde van het domein beklimmen we een stuifduin en krijgen we zicht over Camping de la Flechelle. Zo komen we aan in het centrum van Zuydcoote, bekend om de vele bunkers in de duinen.
We volgen Ligne de Dunkerque Locale à Bray-Dunes, een oude spoorlijn. Vervolgens duiken we het volgende natuurreservaat in, het Réserve naturelle de la Dune Dewulf, waar we meteen de mist in wandelen (grinnik). De markeringen zijn niet helemaal duidelijk dus ik haal de GPX boven. Na wat kaartlezen zijn we in ‘no time’ terug op het te bewandelen pad. Na een kilometer door het zand te hebben gelopen, komen we bij een bunker die boven op een duin ligt. Ik ben nieuwsgierig en beklim als een jong veulen de duin om te bunker te inspecteren. Wanneer ik terug beneden kom voel ik me eerder een oude knol (grinnik).
“Ferme du Nord is geen kazerne zoals ik eerst dacht. Het is een enorme boerderij die in 1910 opgericht werd. Het is een vrij uniek voorbeeld van een industriële boerderij, zowel qua omvang als qua werkwijze. Samen met de andere twee traditionele boerderijen vormde het een groot complex. Ze zijn opgericht met de bedoeling om het nabijgelegen sanatorium (hersteloord) van voedsel te voorzien. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 wordt het sanatorium, dat net achter het front ligt, hervormd tot militair hospitaal. Het wordt een belangrijk hospitaal in het rangeersysteem van de geallieerde troepen.”
Langs de bunkers
We wandelen langs het strand en staan te kijken naar het zeeschuim dat op het strand geblazen wordt. Het blijft een prachtig fenomeen, zeker als er zich bollen schuim ontwikkelen die daarna over het strand rollen. Twee kilometer later zijn ze er dan eindelijk: de enorme bunkers uit de Tweede Wereldoorlog. Ze maken deel uit van Batterij Zuydcoote. Enorme blokken beton die afsteken tegen de duinen en overgenomen worden door de zee. Tussen de brokstukken vind ik nog enkele dingen die gebruikt werden tegen landingsschepen en dergelijke.
Meer weten over Wandelmagazine? Ja graag!
Sommige bunkers zijn geraakt door een voltreffer en werden iets verder op het strand geblazen. De bunkers volgen elkaar op en voor we het weten wandelen we de zeedijk van Leffrinckoucke op. De dijk is niet zo heel bijzonder op enkele mooie gevels na. Er is zelfs een mooie Barokgevel met een pinguïn als gevelornament. We stappen verder en komen voorbij een eerder grappige estaminet ‘Le Bonobo’. Het grapje dat ik hier maak zal ik jullie besparen. Iets verder komen we nog een grappig restaurantje tegen ‘Le Moule Rit’ (de lachende mossel). Als je daarover nadenkt, lijk het inderdaad net alsof je mosselen lachen als je ze voorgeschoteld krijgt. Het einde van de dijk is in zicht, wat mij betreft geen moment te vroeg.
“Na het einde van de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871 werd besloten een serie versterkingen langs de Franse grens en kust aan te leggen. Tussen 1875 en 1885 werden honderdzesennegentig forten, achtenvijftig kleine vestingwerken en tweehonderdachtenzeventig batterijen gebouwd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam de Duitse bezetter de batterij in gebruik als Batterie Malo Terminus. Het werd een onderdeel van de Atlantikwall. Veel betonnen bunkers zijn er bijgebouwd en de bestaande Franse gebouwen werden aangepast om te voldoen aan de Duitse eisen. Tegenwoordig is het terrein in Franse staatshanden maar het is vrij toegankelijk. Veel gebouwen zijn in slechte staat, dichtgemetseld of gevuld met zand.”
We passeren nog een monument ter nagedachtenis van Operatie Dynamo en stappen via een wandel- en fietsbrug de havengeul van Duinkerke over. Via een stuk langs het kanaal en een herdenkingspark naderen we het centrum van Duinkerke. Het park bevindt zich op een oude vestingsite. Via enkele wijkstraten komen we bij de oude vuurtoren genaamd ‘Tour du Leughenaer’, en gaan we verder langs de jachthaven. Hier ligt een machtig schip ‘La Duchesse Anne’, waar de ‘Mercator’ in Oostende nog een puntje aan kan zuigen. Ik krijg het schip zelfs niet op de foto. Enkele straten verderop steken we de Passerelle Saint-Martin over en via Canal Jonction verlaten we het drukke centrum.
“La Duchesse Anne werd in het jaar 1900 afgewerkt en ging te water onder Duitse vlag als Grossherzogin Elisabeth. Vijfenveertig jaar later komt er een einde aan het hijsen van de Duitse vlag. Als oorlogsvergoeding wordt de Grossherzogin Elisabeth gekroond tot Frans schip en wordt er tot op heden de Franse vlag gehesen. Het schip krijgt de naam La Duchesse Anne, zodat het zeker Frans zou klinken.”
We stappen verder via Canal des Moëres en Rue Ledru Rollin tot aan de E40, waar we de dertig kilometer-grens passeren. Via het groen en enkele Duinkerkse buitenwijken komen we aan Fort Louis dat we links laten liggen. Onze voetjes beginnen nu toch wat tegen te werken, maar gelukkig bereiken we snel fdaarna het eindpunt aan Rue du Boernhol. Nogmaals: ik heb deze parking niet bewust voor de straatnaam uitgekozen (grinnik). We wensen elkaar elk een goede terugreis en Iannis brengt ons terug naar De Panne.
Het was me weer een waar genoegen om met bekenden op stap te gaan maar evenzeer ben ik zeer te vree een nieuw gezicht te hebben leren kennen! Tot de volgende keer!
Route-informatie:
- Afstand: 33,57 km | Hoogtemeters: 398 m
- Percentage verhard: 65%
- Startpunt: Parkeerplaats bezoekerscentrum Duinpanne, De Panne
- Eindpunt: Parkeerplaats Rue du Boernhol, Coudekerque-Branche
- Vervoer: Wagen
- Hike: Chantal V., Christa D., Nele V., Gudrun J., Iannis G., en Wandel Mee Met Mij