Het Friese Woudenpad: zes wandeltochten door het zuidoosten van Friesland
Het Friese Woudenpad is een Lange Afstand Wandelpad (LAW) tussen de Friese waddenkust en de laagveenmoerassen van de Weerribben in Overijssel. Een LAW (1-1) van ruim 150 kilometer. Het is de vernieuwde uitgave van het Zeven Woudenpad. Je wandelt onder andere door de Nationale Parken Lauwersmeer, de Friese Wouden, het Drents-Friese Wold en de Weerribben.
Tekst & beeld: Hans Plas | www.oranginas.nl
Deze LAW kent onderweg aansluitingen op andere lange afstandspaden, zoals het Friese Kustpad, de E9, het Drenthepad, het Streekpad 20 Noardlike Fryske Walden, of het Overijsselse Havezatenpad. Bij Beetsterzwaag kruist het pad het Groot Frieslandpad: de LAW 14, van Bergen aan Zee naar Emden in Duitsland. De volledige route vind je hier.
Vanuit de camping
Vanwege de coronapandemie, konden we helaas niet het hele traject lopen. In plaats daarvan deden we enkele van de in totaal 15 etappes van dit pad, steeds vanuit chalets op de Boscamping in Appelscha. Hierbij liepen we vier dag-etappes van het Friese Woudenpad en ook twee etappes van het Drenthepad. Op deze manier blijf je een beetje in de buurt van de camping.
Dus de titel van deze blog heeft als ondertitel “meerdaagse wandelingen door de zuidoosthoek van Friesland” meegekregen (…en een beetje Drenthe).
- dag 1: Eastermar naar Ureterp………….21,5 km
- dag 2: Ureterp naar Hemrikverlaat…..…19,0 km
- dag 3: Ureterp naar Donkerbroek W……19,1 km
- dag 4: Boijl naar Eese……………………15,0 km
- dag 5: Appelscha naar Diever…………..21,0 km
- dag 6: Boscamping naar Veenhuizen….16,0 km
Onderweg
Een route door weilanden, langs opvallende lintbebouwing of terpen en over zandruggen, door bossen en heidevelden en enkele dorpen.
Meer weten over Wandelmagazine? Klik hier!
De Wâlden (de Wouden) zijn zandruggen waartussen mooie riviertjes als het Koningsdiep, de Tjonger en de Linde stromen. Het landschap kun je een coulisselandschap noemen. Van de ooit eindeloze heidevelden zijn tegenwoordig alleen nog enkele kleinere exemplaren bewaard gebleven. Deze worden nu gekoesterd door natuurverenigingen of Staatsbosbeheer. De route zoals wij die wandelden loopt door de Lippenhuisterheide (Liphústerheide), de Duurswouderheide (het grootste overgebleven heideveld van Friesland) en het Fochteloërveen, met vogels als de kraanvogel en de blauwe kiekendief.
Daarnaast voerde de route ons door het Aekingerzand, de Kale Duinen, een stuifzandgebied groot genoeg om de wind de kans te geven het zand echt te laten stuiven. Met behulp van grazers wordt ook hier het gebied vrij van gras en bomen gehouden.
Het andere Friesland.
Opvallend is het grote contrast tussen de vele schamele huisjes van de arme boeren en de luxe uitstralende herenhuizen in Beetsterzwaag en omgeving. Deze luxe herenhuizen zijn eeuwen geleden grotendeels gefinancierd door de winsten uit de turfwinning (door de Opsterlandse Veencompagnie). En de schamele huisjes met de karige lonen van de turfstekers. De roerige geschiedenis die hierdoor ontstond, mede aangewakkerd door het overschakelen van turf naar steenkool, is terug te zien in het museum van Gorredijk. Dit museum ligt niet weliswaar niet op de route (wel in de buurt), maar is zeker de moeite waard. Zo vind je hier onder meer vaste collecties over Ferdinand Domela Nieuwenhuis en Pieter J. Troelstra, de grondleggers van de arbeidersbeweging in Nederland.
Een bijzondere eend in de bijt van dit verhaal zijn de koloniën van Weldadigheid. Een ambitieus initiatief waar, vanaf 1818, grote aantallen armslastige mensen en families uit het hele land naar toe werden gestuurd om aan landbouw te doen, een school te bezoeken en discipline en reinheid aan te leren. Of hun drankgebruik af te leren. Verschillende historische gebouwen en huizen met niet mis te verstane “opvoedkundige” termen zijn nog te zien tijdens je wandeling. Omdat het cultuurlandschap dat is ontstaan waarschijnlijk uniek op de wereld is, is het voorgedragen voor de UNESCO-Werelderfgoedlijst.
Langs kleine dorpen
Het Friese Woudenpad loopt zoveel mogelijk over onverharde paden. De afwezigheid van grote steden, industrieën en of snelwegen zorgen ervoor dat je wat rust betreft aan je trekken zult komen. De route doet enkel kleinere dorpen aan. Voor de rust ideaal, maar daar staat tegenover dat ook de mogelijkheden voor het inslaan van boodschappen of het aanleggen op een terras beperkt zijn.
Voor wat de taal betreft hebben we ons laten vertellen dat een deel van de bevolking hier Stellingwerfs spreekt, een taal die meer verwant is aan het Drents, het Gronings en het Platduits dan aan het Fries.
In bijna ieder dorpje in zuidoost-Friesland kun je een kerk(je) aantreffen. In Friesland vind je het grootste aantal kerken per inwoner. Loop tijdens je wandeltocht eens om zo’n veelal prachtig gelegen kerkje heen en/of laat je informeren over de lange geschiedenis van het bouwwerk.
Bijzonder in zuidoost-Friesland zijn de verschillende historische klokkenstoelen. Dit zijn open bouwwerkjes, meestal van hout, waarin klokken zijn geplaatst. Vaak zijn ze te vinden bij sobere zaalkerkjes of bij kerkhoven. Vroeger werden ze gebruikt om berichten door te geven.*
Algemene routetips
- Kaarten: Wandelgids 1-1 LAW Friese Woudenpad | Wandelnet. Met prima kaarten.
Wandelgids S6 Streekpad Drenthepad (Rondje Drenthe) | Wandelnet - Markering: de bekende wit-rode markeringen van de LAW’s en de geelrode markering van het Drenthe pad, een streek-pad.
- Accommodatie: chalets op de fraaie Boscamping te Appelscha. Wildkamperen is officieel niet toegestaan. Onderweg zijn diverse campings, die ook min of meer aan de route liggen. Je kan natuurlijk ook altijd aan een boer of je op zijn erf mag staan, maar lang niet alle boeren zien dit zitten.
- Vervoer: als je (als groep) beschikt over twee auto’s dan is het bereiken van de start van de etappe en de weg terug naar de basischalets geen probleem.
*Bron: VVV-gemeente Ooststellingwerf